حضور نور در فضاي مسجد

به نظر مي رسد كه نور از رساترين بخشهاي پيام خفته در خاطر بشر نشأت مي گيرد، كه همگان اينگونه در پرتو اش رهرواند و جمعي از خيرگيش گمراه. قوم آريايي، به طور خاص ملت ايران هم كه در منظر بحث ماست، اينگونه كه از شواهد امر پيداست از اقوامي است كه نور مداري اش سبب ساز سرگشتگي هاي بسيار بوده است. فرهنگ ايراني تمايل شديدي به جدا سازي قاطع ميان بد و خوب در دو رسته روشنايي ها و تاريكي ها داشته است و اين گرايش فرهنگي را همواره در هم آيينهاي صواب و ناصواب خود حفظ كرده و گاه حتي در اجراي آن به افراط رفته است. پس از ورود اسلام اين موضوع در بستر تفكرات اسلامي رويكرد ديگري به خود گرفت. در اين بين نور و ظلمت كه با قدرت در معاني نمادين اسلامي هم حاضر هستند، به ذائقه دوگانه پسند ايراني سخت خوش آمده است. توجه به حضور مادي و معنوي نور و بهره مندي از كيفيات آن در معماري مختلف اين سرزمين بخصوص در معماري مساجد نشان از اوج توجه و بهره مندي از اين مساله را دارد. اين مقاله نگاهي اجمالي به اين حضور دارد.