تأثير اندازه پولك هاي رسي بر رفتار واگرائي خاك هاي رسي

پديده واگرايي خاك، مي تواند سبب ايجاد گسيختگي و خسارت جبران ناپذير به پروژه هاي عمراني و زيست محيطي شود. در اين راستا، حضور خاك هاي واگرا در سازه هايي مانند سدهاي خاكي و كانال هاي آبياري مي تواند سبب بروز مشكلات فراواني مانند آب شستگي دروني، رگاب و يا حتي تخريب پروژه شوند. از طرفي با وجود مطالعات گسترده قبلي در خصوص رفتار خاك هاي واگرا، در زمينه تأثير اندازه پولك هاي رسي بر مشخصات واگرايي و pH خاك هاي واگراي رسي مطالعات بسيار محدودي صورت گرفته است. بر اين اساس هدف اين مقاله تعيين تأثير اندازه پولك هاي رسي بر رفتار واگرايي و ارزيابي pH پولك‌هاي بخش واگراي رسي مي باشد. در اين تحقيق از بنتونيت (حاوي كاني مونت موريلونيت با خاصيت خميري زياد) و خاك رس طبيعي واگرا به دليل داشتن كاني هاي با دامنه خميري كم (كائولينيت و ايليت) استفاده شده‌است. در اين راستا، خاك رس بنتونيت با استفاده از سانتريفيوژ و با سرعت هاي مختلف 2000، 4000، 6000 و8000 (دور بر دقيقه) به پنج لايه مختلف در هر سرعت تفكيك شده و براي هر لايه خصوصيات واگرايي خاك مورد مطالعه مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. هم چنين خاك واگراي طبيعي پس از سانتريفيوژ در سرعت هاي ذكر شده به چهار لايه مختلف در هر سرعت تفكيك شده و در اين نمونه نيز براي هر لايه خصوصيات واگرايي خاك مورد ارزيابي و اندازه گيري قرار گرفته است. با توجه به نتايج بدست آمده، اندازه پولك‌هاي رسي مونت موريلونيت ارتباط مستقيمي با پتانسيل واگرايي دارد، به طوري كه پولك هاي رسي با اندازه كوچكتر، از درصد واگرائي بزرگتري برخوردار هستند و با افزايش اندازه پولك هاي مونت موريلونيت در بنتونيت واگرا، از پتانسيل واگرايي آنها كاسته مي‌شود. در واقع به نظر مي رسد بين خصوصيات فيزيكي كاني رسي، با پديده واگرايي ارتباط مستقيمي وجود دارد. همچنين بر اساس نتايج تحقيق حاضر، تغييرات pH بخش هاي مختلف خاك بنتونيت و خاك واگراي طبيعي، به پيوندهاي شكسته بين پولك هاي رسي آن نسبت داده شده است.