گونه شناسي مساجد تاريخي شيراز

يكي از مهمترين بناهاي معماري اسلامي، مساجد هستند. مسجد از ديرباز به عنوان عنصري اساسي در جوامع بشري و به صورت هاي گوناگون مطرح بوده است. در ايران از ديرباز مسجد در بطن شهري وجود داشته و معماري مساجد نيز همواره مورد توجه قرار مي گرفته است. از قرن سوم هجري قمري و با گسترش شهرها و روستاها، مساجد باشكوهي ايجاد شد كه مساجد شبستاني و ايواني از مهمترين آن ها به حساب مي آيد. مساجد ايراني صدر اسلام تا قبل از آل بويه به صورت رواقي بوده اما بعد از آن طرح شبستاني رواج پيدا كرد و به نوعي يادآور مسجد پيامبر(ص) در مدينه بود. با توجه به عوامل محيطي، ساخت مساجد نيز در نقاط مختلف ايران متفاوت بوده و نوع معماري آن نيز فرق داشته است. شهر شيراز داراي مساجد بسياري است كه قدمت آن ها از دوره صفاري تا اواخر قاجار و پهلوي را در بر مي گيرد. شيوه مسجد سازي در شيراز به صورت شبستاني بوده و بسياري از معماري شهرهاي ديگر را نمي توان در آن ها ديد. شيوه پژوهش در اين مقاله به صورت ميداني و كتابخانه اي بوده و از تمامي مساجد مورد بررسي بازديد به عمل آمده است. نتيجه اين پژوهش مشخص مي كند كه اكثر مساجد شيراز دو ايوانه اما بيشتر با محوريت شبستان ساخته شده است.