تحليل گفتماني و بينامتني نقاشي‌ديواري‌هاي گيلان با نقاشي‌هاي قهوه‌خانه‌اي(مطالعه موردي نقاشي چهارپادشاه لاهيجان و اثر نبرد كربلا )

رويكرد بيش‌متنيتِ ژرار ژنت عبارت است از بررسي رابطه‌ي ميان دو متن به‌گونه‌اي كه متن دوم (بيش‌متن) از متنِ پيشين (پيش‌متن) تأثير پذيرفته باشد. در اين ساحت هر متن قابليت مقايسه با متون مشابه را پيدا مي‌كند؛ به‌طوري كه افق جديدي از پيوند‌هاي ادبي-فرهنگي مختلف در اختيار خواننده قرار مي‌دهد. اين امر به‌همرا مطالعه‌ي گفتمانِ رايج زمانه -كه عناصري مانند زمان، فرهنگ، مـكان، هنر، دين، ايدئولوژي، حاكميت سـياسي و اجتماعي و... را در يك جامعه نشان مي‌دهد- كامل‌تر شده و مي‌توان به‌وسيله‌ي آن دلايل شكل‌گيري اثر هنري را بررسي نمود. پژوهشگر نيز در اين مقاله كوشيده به‌تشريح و توضيح روابط ترامتنيتِ ژنتي پرداخته و به‌وسيله‌ي اين رويكرد نوين و با‌‌بررسي و مطالعه‌ي ‌مورديِ دو نقاشي ديواريِ موجود در بقعه چهارپادشاه لاهيجان با نام‌هاي «رفتن قمربني هاشم به‌سمت شريعه‌ي فرات براي آوردنِ آب» و اثر ديگر «به‌ميدان رفتن حضرت علي‌اكبر» با اثري از نقاشي قهوه‌خانه‌اي با نام «نبرد كربلا» اثر عباس الموسوي نقاش دوره قاجار -كه به‌طور هدفدار به‌عنوان نمونه‌ي آماري انتخاب شده‌اند- با روش‌تحقيق به‌صورت ميداني و از طريق اطلاعاتِ جمع‌آوري شده به‌صورت توصيف‌هايِ تحليلي و ادراكي، سعي به‌كشف روابط بين دو متن خواهد داشت. در بررسي نگاره‌ها به‌وضوح شاهد برگرفتگي شديد تمامي مجالس نقاشي‌شده در گيلان و بالاخص نقاشي مذكور، از سبكِ نقاشي‌هاي قهوه‌خانه‌اي كه داراي مضاميني مذهبي با بار مفاهيم شيعي‌اند و بياني روايتگرانه هستند، خواهيم شد و مي‌توان هر دو اثر را در زمره‌ي برجسته‌ترين مصاديق هنر مردمي يا عامه قرار داد.