بررسي مضمون، فنون و ريخت شناسي خطوط رايج در كتيبه نگاري قرن نهم(مورد پژوهي: بناهاي كتيبه دار قرن نهم شهر يزد

شايد يكي از پر آشوب ترين، دوره هاي تاريخي براي مردم شهر يزد، دوره تيموري بوده است چرا كه به لحاظ جابه جايي سريع حكام و عدم استقرار آنها در يزد، مردم اين شهر، سختي هاي زيادي را در اين دوره متحمل شدند. البته در دوره حكومت امير چقماق شامي و حاج قنبر جهانشاهي، ساخت و سازهاي زيادي در شهر يزد انجام و بناهاي فراواني ساخته شد. از جمله اين بناها مي توان به؛ مجموعه اميرچقماق(كه شامل؛ تكيه، بقعه ستي فاطمه، مسجد و آب انبار)، مسجد جامع كبير، مسجد پيرحسين دامغاني، بقعه سيد گلسرخ، مسجد ريگ و... اشاره كرد . از آنجا كه با آغاز اسلام و محدوديت در تصويرنگاري، كتيبه نگاري يكي از تزئينات رايج در بناهاي دوره اسلامي است و از طرفي در بناهايي مانند مسجد اميرچقماق، مسجد جامع كبير و بقعه ستي فاطمه كه يادگاري از قرن نهم هجري قمري هستند و داراي كتيبه هايي از آن دوران هستند با مطالعه آن ها مي توان تا حدودي به الگوي جامع كتيبه نگاري معماري در بناهاي قرن نهم نزديك شد و دريافت كه مضامين، فنون و نوع خطوط رايج در آن دوره چگونه بوده است. بنابراين تلاش بر آن شد كه ضمن معرفي كوتاه بناهاي قرن نهم داراي كتيبه در شهر يزد به بررسي، ثبت و مقايسه مضامين، فنون و نوع خطوط رايج در آنها هم پرداخته شود. روش تحقيق به كار گرفته شده، توصيفي-تحليلي، به شيوه يافته اندوزي و گردآوري اطلاعات، مطالعات كتابخانه اي، همراه با برداشت و مستندنگاري ميداني و روش شرح و بسط و تحليل داده ها هم توصيفي-تطبيقي است. پيش از پايان يافتن مقاله حاضر، اين احتمال وجود داشت كه در كتيبه هاي اين دوره از خط نستعليق استفاده شده اما نتيجه هاي به دست آمده بيانگر آن بود كه در اين دوره كاربرد اقلام كوفي و ثلث و نسخ رايج بوده است. همچنين فن اجراي كتيبه ها در بناهاي ياد شده، كاشيكاري، نقاشي و حجاري بوده و مضامين كتيبه ها آيات قرآني، اسامي الهي، ائمه و شعر است.