تنوّعموضوع و مضمون در نوحه هاي حماسي دفاع مقدّس

با آغاز دفاع مقدّس گونه اي از نوحه پديد آمد كهبه «نوحه هاي حماسي » مشهور شد.اين نوحه ها نسبت به نوحه ها ي متعارف ،كاركردو مضموني متفاوت داشت و در آن،عنصر حُزن و اندوه جايش را به شور و حماسه داده ،مرثيه به رجز ماننده شده بود .در اين مقاله كه به روش تحليلي –توصيفي صورت گرفته، ضمن معرّفي نوحه هاي حماسي، مهمترين موضوعات مطرح شده در اين نوحه ها بررسي شده است. يكي از ويژگي هاي بارز اين نوحه ها تنوّع موضوعي آنها بود كه به مقتضاي وقت، جداي از اشارات مستقيم و غير مستقيم به نهضت عاشورا موارد متعدّد ديگري را نيز شامل مي شد.پس از گردآوري و تحليل محتوايي 122 قطعۀ مكتوب،صوتيوتصويريازايننوحهها معلوم شد اين نوحه ها عمدتاً در 11موضوع سروده و اجراء شده اند. موضوعاتي از جمله: اعزام نيرو ، شوق زيارت ،امّادگي براي عمليّات، مقاومت رزمندگان،شهيد و شهادت، آزادي قدس، مقاومت شهرها، نوروز در جبهه، اطاعات از امّام خميني،خليج فارس و مخالفت با سازش و تسليم.كه به فراخور مكان و زمان به عنوان رسانۀ آگاهي بخش در ايستادگي و مقاومت و تهييج رزمندگان اثر گذار بود.همچنين مشخّص شد موضوعات شهيد و شهادت با 24 عنوان، اعزام نيرو با 21 عنوان،شوق زيارت با 18 عنوان، امّادگي براي عمليّات با 15 عنوان،مخالفت با سازش با 10 عنوان، دعوت به پايداري با 9عنوان، مقاومت شهرها با 7عنوان، آزادي قدس و لزوم اطاعت از امّام هر كدام با 6عنوان، و نوروز در جبهه و خليج فارس هم هر كدام با 3عنوان ،به ترتيب بيشترين و كمترين تعداد نوحه ها را به خود اختصاص داده اند.