وطن و پايداري وطني ايرانيان در شاهنامة فردوسي

با آنكه مفهوم جديد وطن در عصر حاضر و تحت تأثير انديشه هاي قومي و ملّي گرايانه شكل گرفته است،امّا رگه هاي خاص اين معني را كمابيش مي توان در فرهنگ، تاريخ و ادبيّات ملل كهن جهان سراغ گرفت.جغرافياي وطني ايران پيش از اسلام، نمود عيني و در قديمي ترين اعصار نيز دفاع از وطن و ملّيت ايراني سابقه يافته است.كهن ترين مصداق مفهوم حاضر در جامعة پس از اسلام و تحت لواي نهضت شعوبيه و ايران دوستي نخستين سلسله هاي ايراني نضج گرفته و بارقه هاي آن در شعر حكيم خردمند توس نمايان شده است. گرايش هاي وطني، تجلّي يافته در شاهنامة فردوسي هم ناشي از تقابل ايرانيان در برابر برتري جويي قومي اعراب بوده، هم نمايان گر پيشينه اي است كه در اساطير و حماسۀملّي ايران و در جنگ هاي فراوان با اقوام ديوسار مهاجم صورت پذيرفته است؛نبردهايي كه اوج آن را مي توان در دورة پيشدادي و در انقلاب فريدون و سپه سالاري كاوه در برابر ضحاك و در عصر كياني در جنگ بزرگ ايرانيان عليه توراني ها هنگام شاهي كيخسرو ملاحظه نمود. علاوهبر اين در بخش تاريخي شاهنامه،نزاع هاي ايرانيان در برابر اعراب و روميان مشهود است؛جنگ هايي كه از نظر آفرينندۀ شاهنامه نه براي هجمه و بيدادگري، بلكه براي پاسداشت كيان وطن و مردماني است كه در اين سرزمين ايزدي مي زيند