بررسي شاخصه هاي همساز با اقليم در مسكن روستايي آذربايجان شرقي

بحران انرژي و ضرورت صرفه‌جويي در مصرف آن، لزوم تجديدنظر در نحوه ساخت و ساز را به يكي از اركان اصلي برنامه‌ريزي و طراحي كشور تبديل نموده است. اين مسئله به‌خصوص در روستاها كه همواره از منابع كمتري نسبت به شهرها برخوردار بوده‌اند، حياتي‌تر است. پايين‌ بودن سطح زندگي در روستا، نبود تخصص، دور بودن از امكانات شهري، مشكل دسترسي، مشكلات معيشتي و امثال آن از عواملي هستند كه لزوم توجه به صرفه‌جويي انرژي در اين مناطق را چند برابر مي‌كند. در گذشته و در نبود امكانات مدرن براي استفاده از انرژي‌هاي فسيلي، نيازهاي متفاوت اين پهنه‌ها منجر به شكل‌گيري معماري خاص در هر پهنه شده است. اما مقايسه راهكارهاي بومي اتخاذ شده نشان مي‌دهد كه گاه نيازهاي متفاوت منجر به راه حل هاي مشترك شده است. بررسي ويژگي‌هاي طراحي كالبدي روستاها و مصالح و روش هاي اجرايي ، نشان مي‌دهد كه در طراحي معماري روستاهاي اين استان، علاوه بر استفاده از انرژي هاي طبيعي براي تأمين آسايش حرارتي، با شرايط نامطلوب اقليمي نيز مقابله شده است. به اين ترتيب معماري بومي، با كمترين نياز به انرژي‌هاي فسيلي، ضمن صرفه جويي در هزينه‌ها، از آلودگي و تخريب محيط زيست نيز جلوگيري به عمل آورده و مصداق بارزي از معماري پايدار است. مقاله حاضر بر اساس مطالعات ميداني و تحقيق انجام شده، به معرفي شرايط اقليمي شناسايي شده در اين استان و شگردهاي معماري به‌كار رفته در آنها براي همسازي با شرايط اقليمي و محيطي مي پردازد. سپس براساس اين شناخت راهكارهاي طراحي همساز با اقليم براي كاهش مصرف انرژي در مسكن روستايي، براي اين پهنه ها ارائه شده است.