توسعه فني و ارتقاي ميزان قدرت پيش‌بيني مدل ژئوشيميايي در نهشته معدني گلوجه

در اكتشافات معدني و ژئوشيميايي معمولاً با حجم قابل ملاحظه‌اي از نتايج آناليزهاي شيميايي- دستگاهي (داده‌هاي اكتشافي) روبرو هستيم كه گاهي امكان بررسي يك به يك آنها وجود ندارد. از آنجايي كه اكتشاف مواد معدني در فضاي عدم قطعيت انجام مي‌گيرد لذا ريسك سرمايه‌گذاري اكتشافي جزء لاينفك اين نوع فعاليت‌ها است و مدل‌سازي يك راهكار ارزنده و به صرفه مي‌باشد. كنترل دقت و صحت مراحل آماده‌سازي نمونه ها و داده هاي آناليتيك نيز پيش زمينه مدل‌هاي عددي مي‌باشد كه در فعاليت‌هاي معدني با برداشت نمونه‌هاي Duplicate وReplicate بررسي مي‌گردد. با بررسي دقت و صحت آماده‌سازي و آناليز نمونه‌هاي Duplicate وReplicate اينگونه نتيجه مي‌شود كه بيشتر خطاهاي ايجاد شده در اين بررسي بيشتر مربوط به آماده‌سازي نمونه‌ها بوده است. با بكارگيري روش حذفي عقبگرد و مد نظر قرار دادن اثرات متقابل عنصري در تشكيل نهشته معدني مدل‌سازي مربعي كامل (FCM) همبستگي 1/ 92% را نشان مي‌دهد. اين مدل در پيش‌بيني داده‌هاي جديد مناسب عمل نمي‌كند (R^2(pred)=0%) و متغيرهايي خطا ساز را در خود جا داده است. با بهينه‌سازي مدل بر اساس طي 15 مرحله مدل بهينه و كاهيده شده (RCM) ايجاد مي‌گردد. در اين مدل متغيرهاي خطاساز بر اساس معيار سنجش t شناسايي و حذف گرديده است. اين عمل توسط مقايسه مدل با مدل‌هاي پيشين و بر اساس شاخص‌هاي مختلف R^2, R^2(adj), R^2(pred), PRESS و آماره F تائيد مي‌شود. روند همگرايي و دقيقتر شدن مدل مطابق شاخص R^2, R^2(adj), R^2(pred) در 14 مرحله بخوبي صورت گرفته است و مقدار آماره F با روند صعودي و PRESS با روند نزولي خود آنرا تائيد نموده است. مدل‌ RCM داراي قدرت پيشگويي مقادير جديد در حد 78% مي‌باشد كه در يك نهشته معدني با وجود عوامل فراوان دخيل در كاني‌زايي طبيعي و تنها بر اساس ژنتيك عنصري بسيار رضايت‌بخش است.