بررسي اهميت نور و چگونگي تامين نور در انواع نورگيري ها (نمونه موردي: مساجد دوره قاجار تهران)

The importance of light and how light supply in a variety of radiant barriers (Case Study: Tehran Qajar era mosque)

نور از عوامل موثر بر فضايي است كه بعنوان غيرمادي ترين عنصر محسوس طبيعت، همواره در معماري اسلامي وجود داشته و در معماري ايراني هميشه به منزله روشن كردن كامل فضاي معماري به كار نمي رود؛ بلكه گاهي جنبه عرفان و تقدس به خود گرفته و جنبه هاي ديگر فضا را تحت تأثير قرار داده و گاهي بر آنها تأكيد مي كند. ريتم نوري در معماري اسلامي نقش به سزايي را در تبيين تحول و توالي فضا ايفا مي كند. به گونه اي كه ميتوان گفت نقش كاربردي توالي فضا به وسيله نور در اين معماري در سه مولفه: مكث، حركت و تاكيد تبيين مي شود؛ از اين رو مي توان اين گونه بيان نمود كه توالي فضا به وسيله نور به عنوان يك مولفه در زمينه هنرهاي سنتي بسيار مورد توجه قرارگرفته و اين توجه و اهميت نشان از جايگاه اين اصل در شاكله تفكر اسلامي است. با ظهور اسلام بر اهميت و بهره گيري از نور روز در بناها، بخصوص مساجد به عنوان مهمترين بناهاي معماري اسلامي افزوده شد.از اين رو سعي مي شده به منظور بهره گيري از نور روز براي شكل دادن به فضاي معنوي مساجد،از عناصر معماري سنتي ايراني براي هدايت هر چه بهتر و مناسب تر آن استفاده شود. اين پژوهش سعي بر آن دارد تا با تحقيق توصيفي و تحليلي و با مطالعۀ منابع كتابخانه اي و اسناد مكتوب، به بررسي اهميت نور و بازيابي عناصرِ نورگير مورد استفاده در معماري مساجد، بخصوص مساجد و مسجد - مدرسه هاي دورۀ قاجارِ شهر تهران بپردازد.