«سگ» در تاريخ و فرهنگ و ضرب المثل هاي تالشي

تالش ها از اقوام كهن و باستاني ايران پيش از آريايي اند كه در دامن فرهنگ خود گنجينه اي ارزشمند از باورها و فرهنگ شمال ايران را در اختيار دارند.بنابراين اگر بپذريم كه فرهنگ هر قوم ريشه در تاريخ كهن آن قوم دارد،تالش ها از اين نظر ذخيره اي ارزشمند در اختيار دارند. از سوي ديگر مطالعه ي خرده فرهنگ ها و ضرب المثل هاي هر ملت به خوبي مي تواند خلقيات، عادات، انديشه ها، حساسيت ها و يا علايق آن مردمان را نشان دهد. ضرب المثل ها نشان دهندۀ رفتارهاي بهنجار و نابهنجار و ارزش هاي اجتماعي هستند كه مردم آنها را پذيرفته يا رد كرده اند. از اين حيث امثال و حكم بيش از ادبيات مكتوب، تجلي گاه انديشه هاي اقوام گوناگون است.مثل ها گوينده ي مشخصي ندارند و همۀ مردم طي تاريخ آنها را آراسته و از نسلي به نسل ديگر انتقال مي دهند.از اين رو ضرب المثل ها آيينۀ تمام نماي جامعه و تاريخ هر ملت به شمار مي روند. پژوهش حاضر با گردآوري ميدانيِ باورهاي تالشي دربارۀ «سگ» مي كوشد پاسخي براي اين پرسش بيابد كه در فرهنگ تالشي چه باورهاي عاميانه اي دربارۀ سگ وجود دارد. از آن جا كه افكار و اعتقادات ديني يكي از عوامل موثر در پيدايش فرهنگ عامه است، بر اساسِ پرسش پيش گفته فرضيۀ پژوهش به اين شكل مطرح مي شود: «انديشه هاي دينيِ اسلام، نقش برجسته اي در ضرب المثل ها و باورهاي عاميانۀ تالشي دارد». پژوهش حاضر با استناد به بنيان هاي نظري نشانه شناختي با استفاده از روش توصيفي- تحليلي به بررسي پنجاه و دو صفتي كه اسلام براي سگ برشمرده، مي پردازد. با استفاده از بررسي تطبيقي اين صفات با ضرب المثل و باورهاي تالشي، مشخص مي شود كه بيش تر ضرب المثل هاي تالشي بيانگر ويژگي هاي منفي دربارۀ اين حيوان است مانند «نجاست»، «زشتي»، «پرحرفي»، «جنگ طلبي»، «سخن چيني» و «بدگويي» و شمار اندكي از آنها صفات نيكي از آن همچون «وفاداري»، «ازجان گذشتگي» و «صبوري» را بر مي شمرد. صفات مثبت از سگ ريشه در تاريخ و شيوه زندگي تالش ها دارد،زيرا اين اقوام اغلب كوه نشين بوده به شيوه معيشت آنها دامداري بوده است در نتيجه فكر و انديشه آنها تا اندازه زيادي تحت تاثير شيوه زندگي شان بوده است.