حالت مفعولي در ساخت‌هاي دو مفعولي زبان گيلكي برپاية دستور حاكميت و مرجع گزيني

مقالة حاضر به عنوان يك پژوهش توصيفي- تحليلي چگونگي واگذاري حالت به گروه هاي اسمي ساخت هاي دو مفعولي را در گويش لنگرودي زبان گيلكي بر پاية نظرية حاكميت و مرجع گزيني مورد بررسي قرار داده است. از آنجا كه براي گروه هاي نحوي در ساخت جمله هاي دو مفعولي هم آرايش S-IO-DO-V و هم آرايش S-DO-IO-V براي بي نشان ترين وضعيت جملات تعريف شده است و نيز با توجه به اينكه مفعول صريح از جهت دارا بودن ويژگي ]+مشخص[ و يا ]-مشخص[ دو جايگاه متفاوت را در جملات گيلكي مي تواند اختيار نمايد، پژوهش حاضر به تبيين واگذاري حالت در ساخت هاي دو مفعولي در زبان گيلكي پرداخته است. براي اين منظور داده ها جهت بررسي و تحليل از جملات خبري زبان گيلكي منطقة شرق گيلان (لنگرود)، از ميان جملات رايج در بين گويشوران و نيز بر اساس شمّ زباني نگارنده اختيار شده است. با توجه به اينكه افعال گذرا بدون هريك از دو گروه اسمي در جايگاه مفعول مستقيم و غيرمستقيم به جمله ي نادستوري بدل مي شوند و هيچ يك نمي توانند در جايگاه افزوده واقع گردند، لذا پژوهش حاضر با تعريف گروه نقشي انتزاعي مفعولي (OBJP) نشان داده است كه گروه اسمي واقع در جايگاه مشخص گر اين گروه در آرايش S-DO-IO-V و يا گروه اسمي واقع در جايگاه خواهر هسته‌ي گروه مفعولي در آرايش S-IO-DO-V مي تواند حالت نحوي خود را از فعل به عنوان حاكم دريافت نمايد زيراكه اين گروه يك گروه ضعيف محسوب شده و مانعي بر حاكميت فعل كه در سطح بالاتر قرار گرفته است نمي باشد. درواقع مفعول صريح با هر دو ويژگي ]-مشخص[ و ]+مشخص[ امكان دريافت حالت از فعل را خواهد داشت. بديهي است گروه اسمي در جايگاه مفعول غيرمستقيم نيز حالت خود را از حرف اضافه اخذ مي نمايد.