تحليل و بازنگري مفهوم معماري معاصرايران در گذر زمان

در اين مقاله به تحليل و بررسي موضوع معماري معاصر در ابعاد مختلف پرداخته شده، كه هدف از بيان اين موضوع، مرور كلي بر تحولات معماري ايران در دوره ي معاصر و پرداختن به گذيده اي از ديدگاه ها و انديشه ها در حوزه ي جامعه و فرهنگ و نيز با نگاه به وضعيت تحولات در معماري ايران صورت مي پذيرد. اين تحقيق با استناد از روش تحليلي-توصيفي، بيانگر اين موضوع مي باشد، كه تاريخ، سنت و فرهنگ اسلام رابطه مستقيمي با معماري ايراني دارد، ولي عوامل ديگري هم در اين موضوع دخالت دارند. اجماع محققان تاريخ معاصر ايران بر اين است كه اولين جرقه ضرورت تغيير نظام گذشته ي حاكم بر جامعه و تاريخ ايران، به وسيله عباس-ميرزا در تبريز زده شد، اين مقايسه در چهار دوره از تاريخ معاصر ايران از اواسط قاجاريه تا دوره ي اسلامي به طور جداگانه صورت مي گيرد. انقلابات صنعتي اروپا در قرن نوزدهم ميلادي كه به عنوان عامل اساسي و اصلي تغييرات و تحولات در معماري و شهرسازي اروپا و امريكا و خاستگاه اصلي معماري و شهرسازي مدرن است كه مصادف با حكومت سلسله قاجاريه در ايران مي باشد. ورود معماري نئوكلاسيك غرب و به طور كلي ورود معماري غربي به ايران، از زمان ناصرالدين شاه قاجار يعني از نيمه دوم قرن نوزدهم ميلادي صورت گرفت. تا پيش از اين تاريخ معماري در ايران همواره از سنت الگو مي گرفت. اما در دوره اول پهلوي كودتاي 1299 شمسي مصادف با خاتمه جنگ اول جهاني يعني سال 1920 ميلاديست و در دو دهه 1300 تا 1320 شمسي شهرسازي و معماري با جهات كاملاً تازه اي به خود مي گيرد كه اين بار نيز تحت تاثير مسقيم تغييرات و تحولات شهرسازي و معماري در اروپاست، ولي در دوره ي دوم پهلوي اين بار تحولات شهرسازي و معماري ما بيش از پيش تحت تاثير مستقيم اروپا و امريكاست، معماري در دوره جمهوري اسلامي اجتناب اين نسل از معماري مدرن برخلاف اسلافشان به معناي علاقه آنان به آشتي دادن اين شكل از معماري با معماري سنتي ايران نيست و از اين رو مي توان آنان را نئومدرن دانست. از مهم ترين اهداف اين تحقيق بررسي و شناخت مسير كلي طي شده در معماري معاصر اسلامي و عوامل تاثيرگذار بر آن مي باشد. جهت دستبابي به شناخت بهتر موضوع، در پايان مقاله با ذكر نمونه موردي در دوره ي دوم پهلوي (رمانتيسم) پرداخته شده است.