پراكنش بعضي از عناصر سمي كمياب آلوده كننده در خاكهاي محدوده زرين شهر اصفهان(مطالعه موردي)

Investigation on distribution of some toxic trace element pollution around Esfahan Steel Plant, Iran

فلزات سنگيني كه وجود آنها در خاك نگراني عمده اي ايجاد مي كنند عبارتند از : كادميوم، نيكل، كرم، روي، مس و سرب. در اين تحقيق عمده اين عناصر مورد توجه قرار گرفته اند. محل مطالعاتي در اين مطالعه محدوده قانوني شهر زرين شهر )نزديك كارخانه ذوب آهن اصفهان( در استان اصفهان بود. محلهاي موردنظر جهت نمونه برداري خاك 2 كيلومتر مربع پيش بيني شد به منظور به حداقل رساندن تعداد نمونههاي خاك × منطقه بر روي يك شبكه 2 وكاهش هزينه هاي مربوطه از ”زمين آمار“ استفاده شد كه تعداد 22 نقطه با عمق صفر تا 22 سانتي متر به صورت مركب نمونه برداري و توسط دستگاه GPS ثبت شد. نتايج نشان داد كه خاك منطقه مورد مطالعه از لحاظ سرب كل زير حد استاندارد مي باشد ليكن از لحاظ سرب قابل جذب، در قسمتهايي شامل محدوده شهري زرين شهر و اطراف زهكش ذوب آهن، غلظت اين عنصر آلوده كننده است. كه علت آن را مي توان به فعاليت هاي شهري و سرريز شدن خروجي فاضلاب شهري به زهكش ذوب آهن مربوط دانست. غلظت نيكل كل در خاك منطقه مورد مطالعه هنوز آلوده كننده نمي باشد. تمركز اين عنصر مربوط به نقاطي است كه عمدتاً توسط كارخانه ذوب آهن به فضاي سبز تبديل شده و با آبهاي زيرزميني و يا زهكش ذوب آهن آبياري مي شوند. ميزان كادميم كل خاك در منطقه مورد مطالعه زير حد استاندارد مي باشد ليكن در بعضي از قسمتها به حدود استاندارد نزديك شده است. اين مناطق عمدتاً بصورت يك نوار از شمال تا جنوب شرقي گسترده شده كه با توجه به كاربري زمين در اين مناطق كه جزء فضاي سبز قبلي يا جاري ذوب آهن هستند و با توجه وجود غلظت هايي از كادميم در چاههاي همين مناطق مي توان چنين نتيجه گرفت كه آبياري مداوم باعث تجمع اين عنصر در خاك سطح الارض شده است.

Cadmium, Nickel, Chromium, Zinc, Copper and Lead are heavy metals are considered as pollutants around the Esfahan Steel Plant area. Cadmium, nickel and lead are the most important from the ecological point of view. So, we have focused more on Cadmium, Nickel, and Lead in this study. The study area is located in the southern part of Esfahan city in Iran. The coordinate of the area is 32.35 to 32.45° N and 51.35 to 51.45 E degrees. Desired sampling locations were on a 2 × 2 km square grid. Samples were taken from first 20 Centimeter of topsoil and the physical positions of sampling were collected by the GPS device. Abnormally distributed variables were converted to some normal distribution via algebraic functions. To prepare continuous maps of desired variables, the geostatistic techniques were used. Presented standards by Ross S. M. were used to show the polluted areas. It was found that available lead concentration, especially around the main drain channel of Steel plant is more polluted. In the way to river some municipal wastes was being added to this main drainage channel. Some of the Lead concentration may be due to municipal activities in this case. Total and available Nickel concentrations are lower than standard levels, therefore the Nickel is still not considered as a pollutant. Total Cadmium concentration in this study area is below the standard level, but in some areas it inclines to the standard level. These areas are mainly located on green spaces around the main channel which are irrigated by underground water. Due to high Cadmium concentration of irrigation water, it is assumed that the Cadmium concentration of this area will soon cross the standard level.