ارزيابي توان اكولوژيك سيماي سرزمين جهت توسعه كشاورزي آبي و ديم، مطالعۀ موردي : استان كردستان؛ حوضه خامسان

Assessment the ecological capability of landscape for develop irrigated and rain-fed agriculture (case study in Kurdistan, Khamesan basin)

براي مديريت پايدار سرزمين نياز به دو فاكتور بسيار مهم است، يكي شناخت اجزا تشكيل دهندهي آن و شناسايي نقشهايي كه آن اجزا را با هم مرتبط ميسازد و ديگري شناخت پتانسيل براي مديريت پايدار و حفظ تعادل بين اجزا.از نظر وضعيت آب و هوايي حوضه خامسان براي كشاورزي آبي مناسب ميباشد اما اكثر اراضي منطقه به علت عواملي از قبيل شيب، فرسايش، عمق كم خاك، بيرونزدگي و سنگريزه براي زراعت آبي محدوديت دارد. هدف از اين پژوهش استفاده از مدل ارزيابي چند معياره و مكانيابي زمينهاي مناسب براي توسعه كاربري كشاورزي آبي و ديمكاري با استفاده از اصول آمايش سرزمين و GIS مي باشد. در فرآيند اجراي اين تحقيق، ابتدا با اتكا به بررسي و شناخت توان سرزمين، منابع اكولوژيكي شناسايي و سپس اين اطلاعات براساس رهيافت سامانهاي، تجزيه و تحليل، جمع بندي و تلفيق شدند و در نهايت به صورت لايههاي اطلاعاتي در GIS آماده گرديدند. پس از ارزيابي توان اكولوژيكي كاربريها، براي انتخاب بهترين گزينهها و تعيين اولويت ميان كاربريها از روش AHP استفاده شد. نتايج حاصل از اين تحقيق 39 درصد از كل مساحت حوضه / 93 و 19 / نشان داد كه در كل با توجه به شرايط زيست محيطي حاكم بر منطقه 16 نسبت به ساير مناطق داراي توان نسبتاً مطلوب تا كاملاً مطلوب )مجموع مساحت توانهاي 6 تا 9( براي توسعه كشت آبي و ديمكاري ميباشند. همچنين نتايج نشان داد كه تركيب GIS و روش تحليل سلسله مراتبي) AHP ( براي عملياتي كردن برنامههاي مديريتي در حوضه خامسان مناسب است.

For the sustainable management of land two factors is very important, an ingredient of recognition and identify the role of which linked together components and another potential for sustainable management and maintain a balance between components. The Khamesan basin in terms of weather conditions is suitable for irrigated agriculture but the most available land is limited for irrigated agriculture due to factors such as slope, erosion, soil depth, protrusion and pebbles. The aim of this study is the use of multi-criteria evaluation model and locating suitable lands for the development of irrigated and rain-fed agricultural is using the principles of land use planning and GIS. For process of this research, ecological resources identified by relying on the reviews and knowing the environment and then the data is based on a system approach analysis and integration of markets and finally GIS layers information were prepared. Then Analytic Hierarchy Process (AHP) method was used for ecological capability of land uses evaluation to select the best options and set priorities land use. In total, the results of this study show that according to the environmental conditions of the region 39.61% and 43.63 % of the total basin area is relatively good and quite favorable for develop irrigated and rain-fed agriculture, compared to other places has (total area of power 1 to 3). The results showed that the combination of GIS and AHP for operating a watershed management program is useful for the Khamesan basin.