بررسي رعايت موازين اخلاقي در پايان نامه هاي كارشناسي ارشد (مطالعه موردي رشته تاريخ و فلسفه آموزش و پرورش دانشگاه ملاير)

اخلاق پژوهشي شاخه اي از اخلاق حرفه اي است كه به بررسي مسايل اخلاقي در حرفۀ پژوهش مي پردازد. اين پژ‍وهش به لحاظ هدف، يك پژوهش «كاربردي» است و به لحاظ چگونگي اجرا، يك مطالعه كيفي است كه با روش تحليل محتواي كيفي از نوع طبقه بندي استقرايي انجام شد. در اين پژوهش تمامي پايان نامه هاي دانشجويان رشته تاريخ و فلسفه آموزش و پرورش (فلسفه تعليم و تربيت) دانشگاه ملاير كه در سال 1393-1392 دفاع كردند مورد ارزيابي قرار گرفت. براي گردآوري داده ها از روش اسنادي و مصاحبه استفاده شد. بدين ترتيب كه چك ليستي داراي دو بخش سؤالات عمومي (عنوان پايان نامه، سال دفاع) و سؤالات اختصاصي (روش پژوهش مورد استفاده، داشتن آزمودني انساني، ابزار و بررسي اصول اخلاقي رعايت حقوق آزمودني هاي پژوهش، ضوابط انتشار، انتخاب موضوع پژوهش، صلاحيت تخصصي پژوهشگر در خصوص موضوع پژوهش) طراحي شد. براي هر پايان نامه، به طور مجزا يك كد در نظر گرفته شد. سپس يك چك ليست منطق با مصاحبه ها و اسنادي كه در پايان نامه ها وجود داشت توسط پژوهشگر تكميل شد. سپس داده هاي گردآوري شده براساس پرسش هاي پژوهش طبقه بندي شد و مورد تحليل قرار گرفت. نتايج اين پژوهش نشان داد، تعداد 6 پايان نامه با رويكرد كمي،1 پايان نامه با رويكرد كيفي، 1 پايان نامه با رويكرد تركيبي و 3 پايان نامه با رويكرد توصيفي-تحليلي انجام شده است. همچنين نتايج نشان داد چگونگي رعايت حقوق آزمودني هاي پژوهش در فرايند اجرا پايان نامه هاي كارشناسي ارشد به صورت كتبي توضيح داده نشده است اما پژوهشگران پايان نامه ها ادعا كردند كه به طور شفاهي سعي در رعايت حقوق آزمودني ها كردند. همچنين نتايج مصاحبه با پژوهشگران پايان نامه ها حاكي از آن است كه 5 پژوهشگر در خصوص موضوع پژوهش دانش تخصصي به روز نداشتند و مساله پژوهش با توجه به دانش پيشين و سنخيت آن با رشته ي علمي خود انتخاب و تدوين نكرده اند. همچنين 4 پژوهشگر در مصاحبه ها موضوع پژوهشي خود را اصيل و داراي اعتبار علمي و جزو اولويت هاي پژوهشي عنوان نكردند. علاوه بر اين نتايج پژوهش نشان داد تنها 2پژوهشگر موفق به چاپ يافته‌هاي خود نحو روشن و شفاف، ساده، معني‌دار و قابل استفادۀ ديگران مجله هاي مرتبط شده اند كه به صورت تكه اي انتشار يافته است.