توزيع عناصر نادر خاكي در سنگهاي آواري رتولياس شمال اصفهان

Rare Earth Elements Distribution in Rhaeto-liassic sedimentary rocks in North of Isfahan

عناصر نادرخاكي (REE) از عناصر استراتژيك با كاربردهاي قابل توجه در فناوري هاي جديد به حساب مي آيند. بمنظور مطالعه توزيع اين عناصر در سنگهاي آواري رتولياس حوضه رسوبي شمال اصفهان، 8 نمونه از شيلها و ماسه سنگهاي مورد نظر مورد آناليز قرار گرفتند. سنجش ميزان عناصر نادر خاكي رسوبات مورد نظر در مقايسه با پوسته فوقاني، نشان دهنده فراواني بيشتر عناصر نادر سبك در شيل¬ها مي باشد. بهنجارسازي عناصر نادر خاكي سنگهاي مورد پژوهش نسبت به كندريت فراواني 10 (براي عناصر نادر خاكي سنگين) تا 100 برابري (براي عناصر نادر خاكي سبك) و بي هنجاري منفي يوروپيوم را به نمايش مي-گذارد. مقدار عناصر نادر خاكي در شيل ها و ماسه سنگها بسيار شبيه به NASC است با اين تفاوت كه عيار اين عناصر در شيلهاي مورد بررسي بيشتر از NASC و ماسه سنگهاي همراه بوده و بيشترين تمركز بترتيب مرتبط با عناصرخاكي سبك و سنگين است. بالا بودن مقدار عناصر نادر خاكي در ماسه سنگها به وجود زيركن و در شيل ها به وجود كانيهاي رسي وابسته است كه ميزبان خوبي براي عناصر نادر خاكي به شمار مي روند. توزيع عناصر نادر خاكي رسوبات آواري حوضه اصفهان قابل مقايسه با فراواني عناصر نادرخاكي در پلاسرهاي مروست يزد است كه در پي جويي هاي ژئوشيمي ناحيه اي، مونازيت هاي آن به عنوان پتانسيل عناصر نادر خاكي معرفي شده اند.

Rare earth elements (REEs) are strategic elements with significant applications in new technologies. In order to study the distribution of these elements in rhaeto-liassic sedimentary rocks in north of Isfahan, eight samples were selected and analyzed. Measuring the amount of rare earth elements in the sediments compared to the upper crust indicates the more abundance of light rare elements in shales. The chondritic normalization diagram show enrichment in light rare earth elements (LREE), relative depletion of HREE and a negative Eu anomaly in samples. The NASC normalized diagram shows the enrichments of most rare earth elements in the shale than sandstone and NASC. The high amount of rare earth elements in sandstone is due to the presence of zirconium and in shales is due to the presence of clay minerals, which are good hosts for rare earth elements. The abundance of rare earth elements in Isfahan Basin sediments is comparable to the abundance of rare earth elements in the Marvast plain of Yazd, which in regional geochemical studies has been introduced as the potential of rare earth elements.