عوامل موثر بر شكل گيري پارادايم «ترقي» و انحراف مشروطيت در ايران

انقلاب مشروطيت در ايران، در ابتدا حاصل حركت و جنبشي خودجوش و مردمي براي محدود نمودن نهاد سلطنت و كاهش ظلم به مردم بود اما در اين مسير با انحرافاتي روبرو گرديد كه در نهايت به ايجاد استبداد رضاخاني منجر گرديد. عوامل مختلفي در اين انحراف نقش داشت كه از جمله مهمترين اين عوامل مي‌توان به نقش پارادايم ترقي در انحراف مشروطيت و عدم موفقيت در محدود نمودن استبداد اشاره نمود. حاكميت پارادايم «ترقي» نه تنها انحراف ازحركت اصيل را فراهم نمود بلكه بازگشت دوباره استبداد را نيز فراهم نمود. مهمترين مباني اين پارادايم اخذ مباني معرفتي و انسان‌شناسي غرب براي وصول به ترقي بود. مقاله حاضر در تلاش است تا ضمن تبيين عوامل موثر بر شكل‌گيري پارادايم «ترقي»در جريان نهضت مشروطيت، نقش آن در انحراف شكست مشروطه را بررسي نمايد. نگارنده بر اين باور است كه ظهور پارادايم ترقي به عنوان مهمترين عامل انحراف و شكست مشروطه مطرح مي‌باشد.