مطالعه تطبيقي نقشه معماري كاخ فيروز آباد ساساني و مسجد تاريخانه دامغان

با وجود بسط قلمرو اسلام، هنرمندان مسلمان، با تكيه بر عناصر معماري گذشته ي خود، به وي‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍ژه هنر عصر ساساني، معماري جديدي را در اين دوران، بنيان نهادند. مسجد تاريخانه ي دامغان، بنايي بسيار ساده است كه در دوره ي اول اسلامي، با الهام از كاخ فيروز آباد ساساني ساخته شده است. اين پژوهش، كه به روش تطبيقي و از نوع نظري است و اطلاعات آن به صورت كتابخانه اي جمع آوري شده، سعي دارد، با هدف فراهم آوردن زيربنايي براي آشنايي هرچه بيشتر دانشجويان و پژوهشگران در زمينه ي شناخت تاثيرات معماري ساساني بر معماري اسلامي، به مقايسه ي تطبيقي نقشه معماري كاخ فيروزآبادساساني ومسجدتاريخانه دامغان بپردازد، و با اين فرايض كه معمار تاريخانه ي دامغان، مي توانسته مستقيماً از كاخ فيروز آباد، با تكرار ايوان هااستفاده كند و با وجود ساساني بودن سبك معماري اش، از دستاورد هاي آيين اسلام بي بهره نبوده؛ طي بخش هايي به معرفي معماري ساساني و اسلامي بپردازد، و ويژگي هاي سبك پارتي و خراساني را خاطر نشان نمايد، تا با توصيف نقشه معماري دو بناي ذكر شده، پيش درآمدي بر ارائه ي مقايسه ي تطبيقي آن دو، حاصل نمايد؛ و پاسخ گوي اين سوالات باشد كه چه عناصري ازنقش هاي معماري مسجد تاريخانه كه ازكاخ ساساني فيروزآباد تاثيرپذيرفته و اسلام، باعث چه تغييراتي در نقشه ي آن شده است؟ در نهايت نتيجه ي تلاش هاي ذكر شده اين بود كه شكل كلي و همچنين عناصر معماري مسجد تاريخانه ي دامغان، به وضوح از كاخ فيروزآباد ساساني تقليد شده است و به سبك پارتي تداوم مي بخشد، اما از ويژگي هايي مانند مردم وارتر شدن و ساده تر شدن نقشه، و نيز تاثير قبله در تغيير جهت بنا كه از تاثيرات آيين اسلام است، نمي توان چشم پوشي كرد.