نقش و جايگاه «خشت و گل» در معماري شهر يزد

شهر يزد در فلات مركزي ايران واقع شده و بافت فشرده آن يكي از ويژگي ها ي يزد بوده كه بيش از همه، گذشته شهر را از چهره ي امروزي آن متمايز مي سازد. اين بافت كه در نتيجه ي همجواري ساختمان هاي خشت وگل و عناصر مختلف شهر حاصل شده، به همراه مناره ها و بادگيرهاي پراكنده چشم انداز زيبا و يكنواختي ايجاد مي كند. با توجه به شرايط جغرافيايي شهر يزد اين نوع بافت شهري ميزان سطوح ساختماني در معرض مستقيم آفتاب را به حداقل مي رساند و در نتيجه همه ي گرماي كسب شده را كاهش داده و آسايش بيشتري را براي ساكنان شهر فراهم مي آورد. يكي از ويژگيهاي بافت شهر در گذشته، وجود كوچه هاي سر پوشيده و در بند بود كه به ساباط شهرت داشتند، علاوه بر اين كه وسيله اي براي مقابله با تابش خورشيد و وزش بادهاي موسمي محسوب مي شدند و مسير مطلوبي را براي عابرين فراهم مي كردند، در مواقع دفاع در برابر مهاجمين باعث ارتباط بين ساكنين دو طرف كوچه مي شدند. غرور انگيز ترين مبارزات يزديها با عوامل نامساعد طبيعي وكمبود آب، شكل حماسه اي به خود گرفته و يادآور اين مبارزات را امروزه به صورت قنوات طولاني مشاهده مي كنيم. نگارنده دراين مقاله مي كوشد تا روش توصيفي – تحليلي، به بررسي محاسن و مختصات خاص معماري سنتي در يزد بپردازد.