بررسي جايگاه زبان عربي در خراسان( با تكيه بر نقش و جايگاه اجتماعي، فقهي و ادبي ابوالعباس اسماعيل ميكالي)

در مدت زماني كوتاه پس از ظهور دين مبين اسلام، مسلمانان تمدن نويني پديد آوردند كه ملت هاي مختلف، بسيار تحت تأثير انديشه ها و فرهنگ آن قرار گرفتند و در برابر آن، علوم، آداب و سنت هاي فرهنگي خود را به آن به ارمغان دادند. در ميان همه اقوام، سه ملت برجستگي خاص دارند: عرب ها، ايرانيان و اقوام يوناني مآب. سهم عنصر ايراني بسيار متنوع تر بود و انديشه هاي ديني، سياست و الگوي هاي اداري، ادبيات و فرهنگ را در بر مي گرفت. عصر آغازين خلافت عباسيان كه عصر طلايي تمدن اسلامي خوانده شده به ميزان زيادي مرهون شركت فعال دانشمندان ايراني در همه مسائل دانسته شده است. در كنار همه اين موارد، سهم خاندان هاي بزرگ كه به اهل بيوتات مشهور هستند بسيار قابل تحقيق و پژوهش است. آنها هر چند براي حفظ قدرت و نفوذ خود در مناطق تحت كنترل خود به زبان عربي خدمات شايسته اي ارائه كردند، ولي نمي توان از كنار علاقه و دلبستگي ديني آنها در خدمت به اسلام و زبان عربي غفلت كرد. در اين راستا، خاندان ميكالي در طول بيش از سه قرن، علاوه بر عربي نويسي و سرايش شعر عربي، حامي اصلي اديبان عربي نويس و عربي سُرا بودند. پايه گذار اين خاندان در خراسان كه نقش اصلي و تعيين كننده داشت، ابوالعباس اسماعيل ميكالي بود كه در اين مقاله سعي شده است زواياي گوناگون زندگي او تحليل و بررسي شود.