تأثيرات زنان در ساختارهاي سياسي ـ اجتماعي عصر مشروطه (با تكيه بر آثار ادبي آن دوره)

ناديده گرفتن كفايت، درايت، خرسندي و تيزهوشيِ زنان در ايجاد رخدادهاي مهم سياسي ـ اجتماعي، ضربه مهمي بر پيكره جوامع انساني خواهد زد. زنان با مشاركت‌هاي مستقيم و غير مستقيم خود همواره در قالب دختران، همسران و مادرانِ مردهاي مبارز، با القاي تفكرات والاي انساني، نقش پررنگي در شكل‌گيري حوادث داشته‌اند. اين روزها كه آمارهاي اجتماعي حاكي از حضور برجسته زنان در عرصه‌هاي اقتصاد، سياست و اجتماع است، بررسي تاريخي تأثيرات زنان بر رويدادهاي مهم معاصر و يا نزديك به دوران معاصر نظير دلاوري‌ها، تدابير ارزنده، مقاومت‌ها و مبارزات دوشادوش زنان و مردان در رخدادهاي مهمي نظير انقلاب مشروطه، مي‌تواند براي زنان شهري الگوي مناسبي در جهت رسيدن به هويتي باشد كه دچار بحران شده است. در تاريخ پر فراز و نشيب كشور ما، زنان با گسستنِ دليرانه زنجير سنن و قواعد فئودالي، به كارهاي انحصاري مردان براي مردان، دست يافته‌اند. پيش از نهضت مشروطه بانوان با اقدامات شاياني نظير شركت مؤثر در نهضت تنباكو، اعتراض به ناصرالدين شاه به دليل قحطي سال 1277شمسي، مشاركت در تاسيس بانك ملي ايران، تحريم كالاهاي وارداتي، حمايت از صنايع داخلي و تلاش در جهت تحكيم نظام پارلماني، زمينه را براي فعاليت‌هايشان پس از اعطاي فرمان مشروطيت كه سرآغاز جنبش زن ايراني براي دستيابي به حقوق خويش است، آغاز كردند؛ حقوقي همانند درخواست مشروعيت تشكل‌هاي سياسي زنان، حق رأي، علم‌آموزي و تأسيس مدارس دخترانه كه از مهم‌ترين آنان بود و نمود بارز مؤلفه‌هاي پايداري در تمام اين خواسته‌ها، نشان از مدنيت، مبارزه و زنانگي در چهارچوب نجابت دارد، و مي‌تواند الگوي مناسبي براي پيشبرد اهداف اجتماعي و سياسي زنان امروز در زندگي پيچيده شهري باشد. در اين پژوهش به روش توصيفي- تحليلي با بررسي آثار ادبي آن دوران، به تأثيرات فعاليت‌هاي زنان در ساختارهاي سياسي اجتماعي عصر مشروطه پرداخته‌ايم.