زندگي شهري و ظهور انواع دينداري در هيأت ها و مجالس مذهبي زنانه (بررسي موردي در شهر تهران)

دين يكي از پديده‌هايي است كه هم مي‌تواند بر جامعه و ساختار و مناسبات آن تأثير گذارد و هم متأثر از آنها باشد. از سوي ديگر، دين، نهادي تأثير گذار بر ساختار اجتماعي و سياسي جوامع است و تأثيرگذاري دين در جوامعي كه افراد و گروه‌هاي اجتماعي به باورها و هنجارهاي ديني گرايش دارند، گسترده‏تر است. امروزه فعاليت فرهنگي و اجتماعي كمتري را مي‌توان به وسعت و گستردگي مراسم، مناسك و مناسبت‌هاي ديني در زندگي شهري سراغ گرفت. هيئت‌ها و جلسه‌هاي مذهبي، به عنوان كانوني به منظور انجام مناسك ديني و مذهبي، نهادي است كه پيشينه تاريخي بسيار دارد و بيشتر پژوهش گران شكل گيري آن را به شكل‏گيري مذهب تشيع و رسمي شدن آن در دوران صفويه نسبت مي‌دهند. مجالس عزاداري در زندگي شهري به عنوان كانوني براي تجسم بعد مناسكي دين در پيوند با زمينه هاي فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي جامعه دينداران در ادوار تاريخي اشكال گوناگوني به خود گرفته است. تحولات مختلف در مناسك مذهبي زنانه علي رغم تأثير و تأثر متقابل آن با گفتمان دين رسمي، در متن شرايط زيست اجتماعي و فرهنگي زنانه نيز معنا و هويتي ويژه يافته است. مقاله حاضر تلاش مي‌كند تا مبتني بر روش اسنادي و ميداني - مشاهده مستقيم و مصاحبه نيمه ساخت يافته - به بررسي زندگي شهري و ظهور انواع دين داري در هيأت‌ها و مجالس مذهبي زنانه بپردازد.