بررسي شيوع اضافه وزن و چاقي و ارتباط آن با سبك زندگي در پسران 8تا 12 سال شهر ياسوج

چكيده مقدمه: امروزه چاقي به عنوان يكي از مهم ترين مشكلات سلامت عمومي در جهان افزايش يافته است. عوامل مختلفي مانند شيوه ي نامناسب زندگي و پايين بودن سطح آمادگي جسماني ممكن است با شيوع چاقي در ارتباط باشد، هرچند اين موضوع به درستي مشخص نيست. هدف پژوهش حاضر، بررسي ارتباط شيوع چاقي واضافه وزن با شيوه ي زندگي و سطح آمادگي كودكان 8 تا 12 سال شهر ياسوج بود. مواد و روش ها: در اين پژوهش360 كودك 8 تا 12 سال شهر ياسوج كه از راه نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي تصادفي انتخاب شدند، شركت كردند. قد و وزن آزمودني ها به روش استاندارد اندازه گيري، و نمايه ي توده ي بدن محاسبه گرديد. شيوه ي زندگي آزمودني ها توسط پرسش نامه ي سبك زندگي بيك ارزيابي شد. يافته ها نشان داد كه: شيوع اضافه وزن و چاقي در كودكان 8، 9، 10، 11و 12 ساله به ترتيب (7/2 درصد و 1/4 درصد)، (4/3 درصد و 4/3 درصد)، (2/8 درصد و 4/1 درصد)،(6/3 درصد و 6/3 درصد) و (2/4 درصد و 5/15 درصد) مي باشد. يافته ها نشان داد همبستگي مثبتي بين شاخص توده بدن و همچنين نسبت دور كمر به باسن با الگوي غذايي وجود ندارد با اين وجود رابطه معني داري بين شاخص توده بدن با مصرف صبحانه و همچنين مصرف لبنيات وجود دارد(05/≥p). نتيجه گيري: شيوه ي نامناسب زندگي و بي تحركي در بروز چاقي و اضافه وزن كودكان شهر ياسوج موثر است و متاسفانه اين افراد از شيوه ي مناسب زندگي برخوردار نيستند. كليد واژه:شاخص توده بدني،اضافه وزن ،چاقي،سبك زندگي بيك مقدمه چاقي يكي از شايع ترين اختلالات مرتبط با تغذيه دركشورهاي توسعه يافته و هم چنين يكي از مشكلات سلامت در كشورهاي در حال توسعه است(كابالرو ،2005). شيوع اختلالات وزني كودكان و مشكلات ناشي از آن در حال افزايش است، به طوري كه چاقي دوران كودكي يكي از اساسي ترين نگراني هاي امروز سلامت عمومي است(اگدن و همكاران ،2006). در سراسر جهان 155 ميليون كودك(از هر 10 كودك يك نفر) به اضافه وزن، و حدود 30 تا 45 ميليون كودك به چاقي مبتلا هستند(سازمان جهاني بهداشت ،2004). اضافه وزن و چاقي عامل خطرساز مهمي براي بيماري قلبي عروقي، ديابت شيرين و فشار خون بالا به شمارمي آيند. چاقي دوران كودكي بر فعاليت هاي روزانه ي كودك وساير ابعاد كيفيت زندگي او اثر مي گذارد (سينها و همكاران ،2002). شواهد بسياري وجود دارد كه چاقي در كودكان و نوجوانان بر سلامت رواني و جسماني آن ها تأثير سوء دارد. كودكان چاق كمتر از كودكان سالم در فعاليت هاي اجتماعي و ورزشي شركت مي كنند(ماتزا و همكاران ،2004). چاقي در سراسر جهان به عنوان بزرگترين عامل در بروز بيماري هاي مزمن محسوب مي¬شود. ديابت 2 ، شيوع بالاي بيماري¬هاي قلبي- عروقي، افزايش تعدادي از سرطان¬ها و بروز گروهي از بيماري¬هاي رواني با چاقي افراد در ارتباط است. چاقي و مشكلات ناشي از آن هزينه¬هاي قابل توجهي را به جوامع تحميل مي¬نمايد.پيش¬بيني مي¬شود چاقي در قرن 21 به صورت مهمترين مشكل تهديد كننده سلامت انسان، مطرح گردد. بررسي¬ها حاكي از آن است كه يك چهارم كودكان در امريكا چاق¬اند يا اضافه وزن دارند. كودكان نسل حاضر تنها انسان¬هايي در طول تاريخ هستند كه به خاطر مشكلات مرتبط به اضافه وزن قبل از والدين خود جان مي¬سپارند(مقدسي و همكارانش، 1389). طبق گزارش مركز كنترل بيماري¬هاي قلب و عروق سازمان بهداشت جهاني در سال 1988 كشور ايران از نظر شيوع بالاي چاقي دوران كودكي يكي از 7 كشور اول جهان مي¬باشد و اين ميزان ازسال 1993 تا سال 1996 دو برابر شده است. سنين كودكي همراه با تغييرات سريع الگوهاي رفتاري مي¬باشد. اين تغيرات كودك را در معرض خطر گسترش رفتارهاي پرخطر بهداشتي از قبيل عدم تحرك و عادات تغذيه-اي نامناسب قرار مي¬دهد كه تأثير آن تا سال¬ها بعد حتي آخر عمر باقي خواهد ماند (شاكري و همكاران، 1391). چاقي مهم¬ترين بيماري تغذيه¬اي در كشورهاي توسعه يافته است و در چند دهه اخير شيوع فزاينده¬اي داشته است. نرخ شيوع اضافه¬وزن و چاقي در كودكان ايراني نسبتاً بالاست، كه حتي در مناطق فقيرنشين نيز به دليل مصرف مواد كربوهيدراتي¬(نان و برنج) اين شيوع چاقي به چشم مي¬خورد. از جمله اين متغيرها مي¬توان به سبك زندگي اشاره كرد. اين متغير به اشكال مختلف ممكن است هم از چاقي و اضافه وزن تأثير بپذيرد و هم بر آن تأثير بگذارد. به عبارت ديگر، متغير سبك زندگي با پديده چاقي و اضافه وزن ارتباطي دو سويه دارد. شيوه يا سبك زندگي عبارت است از تصميمات و رفتارهاي كه اشخاص براي حفظ تندرستي خود در پيش مي¬گيرند كه بايد گفت در كنترل افراد است(گل پرور و همكارانش، 1386).