جنبه هاي ملموس و ناملموس قنات در ايران

فلات مركزي ايران محل سكونت بسياري از تمدن‌هاي بزرگ بوده كه همواره شهرهاي پرجمعيتي را شامل مي‌شده‌ كه درگذشته‌هاي دور هم، مردمان فلات مركزي ايران براي تأمين آب قابل‌استفاده با مشكلات زيادي همراه بوده كه با اقدامي خلاقانه، احداث سازه‌هاي آبي در درون اين منطقه براي استحصال و انتقال آب را به جزء جدايي ناپذير از زندگي خود پيوند دادند. مطالعه پيرامون جنبه هاي ملموس و ناملموس قنات در هر دوره و مكاني اطلاعات ارزشمندي در مورد سيستم تامين آب و استحصال از منابع زير زميني آن بدست مي دهد. نوشتار حاضر بر آن است تا ضمن بررسي تاريخي قنوات در ايران و جهان، جنبه هاي ملموس و ناملموس و تاثر ات متقابل آن بر زندگي مردم و طبيعت را بررسي نمايد . با توجه به قدمت بالاي قنوات در ايران هر يك از اين قنات‌ها و نقشي كه در خلق لند اسكيپ كشاورزي و باغ ايراني داشته‌اند علاوه بر ساختار تكنولوژيكي و تعامل مستقيم با طبيعت و محيط‌زيست ارزش‌هاي گوناگون ملموس و ناملوس را به جهان معرفي مي‌نمايند. اين ساختار كه شاهكار نبوغ خلاقانه بشر در تعامل با محيط است با توجه به معماري و تكنولوژي ويژه‌اي كه دارد كه به ‌نوعي، جنبه ملموس آن محسوب مي‌شود و با توجه به نقش فرهنگي آن در جوامع به‌عنوان شاهدي منحصر به‌فرد يا استثنايي از فرهنگ و تمدن زنده قنات جنبه‌هاي گوناگوني از ميراث ناملموس را در بردارد. اين ساختار مهم تاريخي كه به‌طور مستقيم با سنت‌هاي زنده، باورها و آثار ادبي- هنري در مناطق مختلف پيوند يافته است به‌عنوان ميراث ناملموس بشري شناخته ‌شده است.