بررسي عوامل مؤثر در بهره‌برداري از مراتع، موازنه مرتع و بهره‌برداري دام و جلوگيري از تهديدات زيستي در حوزه كشاورزي دقيق

بهره‌وري دام از مراتع در سطح جهان مهمترين فعاليت انساني است كه موجب تخريب خاك و بيابان‌زايي مي‌شود. طبق مطالعات انجام شده سهم اين بهره‌وري مفرط در تخريب اراضي بيشترين مقدار و 35 درصد مي‌باشد. در ايران نيز چراي بي‌رويه از عوامل اصلي بيابان‌زايي عنوان شده است. و از آنجايي كه مرتع پايه‌اي‌ترين عامل توليد در دامداري سنتي است پس بهره‌برداري از مراتع در مناطق مختلف كشور با روش‌هاي مختلف، بايد تابع قوانين ويژه‌اي باشد. و مهمترين عواملي كه در تعيين نحوه بهره‌برداري از مراتع و شيوه مالكيت نقش دارد، شرايط اقليمي، تراكم جمعيت، ويژگي‌هاي تاريخي، فرهنگي، اقتصادي و اجتماعي است. يكي از مهمترين عوامل در مديريت صحيح مراتع تعيين ظرفيت چراي مراتع با توجه به نوع دام استفاده‌كننده از مراتع براي دوره مشخص چرا مي‌باشد، تا با توجه به اصول صحيح مرتعداري كمترين خسارت به پوشش گياهي مراتع وارد شود و زمينه بهره‌برداري پايدار از اين مراتع فراهم گردد (5). در حال حاضر سه شيوه و رويه جهت مديريت بهره‌برداري از مراتع وجود دارد كه شامل بهره‌برداري سنتي، طرح‌هاي مرتعداري و بهره‌برداري مبتني بر تعاوني‌هاي مرتعداري مي‌باشد كه بهترين آن‌ها بهره‌برداري مبتني بر تعاوني‌هاي مرتعداري مي‌باشد(4). لذا سياست‌هاي پيشگيري از افزايش بي‌رويه دام و همچنين اجتناب از چراي زودرس دام‌ها در فصول غير چرا، در پيشگيري از تخرب مراتع از اولويت خاصي برخوردارند.