تاريخ نگاري رويكردهاي طراحي جلد كتاب در سه دهه اخير در ايران

Historiography book cover design approach in the last three decades in Iran

جلد كتاب به عنوان بخشي از هنر كهن كتاب‌سازي ايراني، همواره مورد توجه سنت كتاب آرايي ايراني در گذشته، و طراحي كتاب در زمان حاضر بوده است. طرح جلد، به عنوان رسانه‌اي تصويري و اثري هنري-كاربردي، كه ديباچه‌اي براي ورود به كتاب است، به همراه متن، در دسترس مخاطبان كتاب قرار مي‌گيرد. با مراجعه به پيشينه طراحي جلد كتاب در ايران در مي‌يابيم، اگرچه نشر نوين كتاب در ايران حدود 100 سال سابقه دارد، اما چند دهه‌اي بيش نيست كه طرح جلد در ساختار و قالب كنوني آن، بسط يافته است؛ از آن زمان تا كنون، طرح جلد كتاب به عنوان رسانه‌اي فرهنگي و نسبتا مستقل از تحولات و جنبش‌هاي طراحي در جهان، بر بستر ادوار فرهنگي گوناگون در جامعه، رشد يافته است. آنچه از تاريخ نگاري طرح جلد كتاب در سه دهه اخير بر مي‌آيد، اهميت و تاثير بافت فرهنگي جامعه، گفتمان‌هاي سبكي و هنري رايج در دوره خلق اثر، سياست‌هاي نشر و توليد و همچنين تغييرات تكنولوژيك، در طراحي و توليد طرح جلد كتاب در دوره هاي گوناگون است. پژوهش حاضر با بهره‌گيري از روش توصيفي و شيوه‌ جمع‌آوري اطلاعات كتابخانه‌اي، به بازشناسي تاريخي جريان هاي طراحي جلد كتاب مي‌پردازد. بر اين اساس، رويكردهاي طراحي جلد كتاب به شيوه صنعتي و مدرن در ايران را در چهار دوره تاريخي «طراحي جلد پيش از انقلاب»، «طراحي جلد در زمان انقلاب»، «طراحي جلد پس از انقلاب» و «طراحي پس از دهه هفتاد» تقسيم كرده است تا با بازشناسي جريان هاي تاريخي طراحي در ادوار يادشده، بتوان تبييني از تاريخ نگاري سه دهه به دست آورد.

Book cover design as a part of the ancient art of Iran has attracted the attention of Iran s past tradition of book illustration and book designer in present time. Cover, as a medium of visual and applied work of art, the modern political ideologies to enter the book, along with the text, the audience book is available. books as cultural media and relatively independent of design changes and movements in the world, in the context of different cultural eras in society has grown. is different. This research using descriptive method and way of gathering information from the library, in recognition of the history book s cover design flows. Accordingly, book cover design approaches to modern industrial methods in Iran in four historical periods cover before the revolution, Revolution took cover design , cover design after the revolution and design of the seventies »divide has to do with the recognition of the aforementioned historical periods, we achieved an account of the history of three decades.