مطالعه چهره نگاري دوران دفاع مقدس در بستر تاريخ‌نگاري هنر (مطالعه موردي: نقاشي هاي 35 سال اخير ايران)

جايگاه رفيع دفاع مقدس و ارزش‌هاي اسلامي، فرهنگي، ملي و اجتماعي آن به‌صورت هاي مختلف در بستر تاريخ هنر ايران ظهور كرده است. چهره نگاري دوران دفاع مقدس به‌مثابه يك رخداد گفتماني مهم در دوران جنگ و پس‌ازآن، بارها به‌عنوان دستمايه آثار طيف وسيعي از هنرمندان قرار گرفته است. نوشتار حاضر با روش توصيفي- تحليلي، چهره نگاري دوران دفاع مقدس در بستر تاريخ‌نگاري هنر را باهدف شناسايي دلايل و نوع رجوع نقاشان به موضوع را مورد ارزيابي و تحليل قرار داده تا بتوان به‌وسيله بازشناسي تاريخي اين آثار، به تبييني از تاريخ‌نگاري هنر دوران دفاع مقدس دست يافت. لذا پرسش آن است كه نوع رجوع نقاشان معاصر به چهره نگاري جنگ در بستر تاريخ‌نگاري هنر، در مقطع دفاع مقدس و پس‌ازآن داراي چه ويژگي‌هايي بوده است؟ به‌ نظر مي رسد بخشي از آثار در اين زمينه بدون در نظر گرفتن جوهره ي باطني و ايدئولوژيك دفاع مقدس، چهره نگاري از شهدا را صرفا مبتني بر اصل شباهت ظاهري در ديوارنگاره‌ها و كليشه هاي سرباز لباس رزم پوش به وجود آورده است؛ بنابراين به نظر مي‌رسد به لحاظ اثرگذاري، فرم و محتوا هماهنگ نيستند. تعدادي از اين نوع يادمان هاي دفاع مقدس با تكيه بر سليقه ها و برداشت‌هاي شخصي خلق شده‌اند و بيشتر نمايشگر پيام كلي جنگ هستند. در اين بين آثاري نيز با معرفت بيشتر خلق شده و علاوه بر وجوه زيباشناسانه مرسوم ژرف نگري خاص و ايده پردازانه داشته و نمايشگر آن ها و فرازهايي ژرف و تاثير گذار هستند اينگونه آثار بصورت توامان نمايش دهنده ي گزينش شاخصه هايي چون آرمان‌گرايي، معنا گرايي و تثبيت ارزش‌هاي اسلامي و ميهن‌پرستي به همراه گرايش‌هاي فردي هنرمندان هستند. صرف‌نظر از تكرار كليت موضوع جنگ، به نظر مي‌رسد استفاده از شعارهاي شاخص دوران دفاع مقدس و انقلاب، نگاه زيباشناسانه و ارتباط شخصي هنرمندان در بسياري از آثار چهره نگاري جنگ تأثيرگذار بوده است.