رويكرد برنامه درسي آموزش ادبيات پايه هشتم و نهم به بافت تاريخي و فرهنگي متون درسي

در فهم متون ادبی، درك گفتمان تاریخی و فرهنگی كه در آموزش سنتی ادبیات از آن با عنوان «تاریخ ادبیات» یاد می شد، نقش اساسی دارد. در صورتی كه دانش آموزان مسایل مربوط به بافت تاریخی و فرهنگی متن كتاب درسی را به درستی درك نكرده باشند، درك متن كه یكی از اهداف اصلی آموزشی زبان و ادبیات است، عقیم خواهد ماند. در كتاب های ادبیات بخشی تحت عنوان «اعلام اشخاص و آثار» وجود دارد كه به علاوهء مقدمه فصول مختلف وظیفهٔ ایجاد این ذهنیت را برای دانش آموزان به عهده دارد. علی رغم وجود این بخشی ها در تدریس كتاب همچنان با برخی مفاهیم تاریخی و فرهنگی مواجه هستیم كه نه تنها در این بخش ها، بلكه در كتب تاریخ و اجتماعی این دو پایه نیز به آنها پرداخته نشده و تبیین بافت گفتمانی متن را به عهده معلم ادبیات می گذارد. در این پژوهشی در پی پاسخ به این پرسش هستیم كه چه مفاهیم عمده تاریخی و فرهنگی در این دو كتاب طرح شدهاند و دیگر آنكه كدامیك از این مفاهیم نیازمند به شرح و توضیح بیشتر در بخشی اعلام كتاب ادبیات هستند. فرض بر آن است كه در كتاب ادبیات فارسی، دو گفتمان غالب دینی و ملی، عمدهٔ مفاهیم را در بر می گیرند و مفاهیم مربوط به گفتمان ملی در این دو كتاب به اندازهٔ مفاهیم گفتمان دینی پرورش نیافتهاند. دیگر انكه علی رغم طرح برخی مسایل تاریخی، زمینه های بافتی این مسایل در كتب درسی این دو پایه با ضعف روبرو هستند.