روش شناسي مطالعات تمدن نوين اسلامي

رويكرد هاي متعددي در حوزه تمدن شناسي وجود دارد كه از آن جمله مي توان به؛ رويكرد هاي ، تاريخي ، فلسفي ،جامعه شناختي، روانشناختي، جغرافيايي، رويكرد الهياتي و... اشاره نمود. رويكرد تاريخي علي رغم توجه به عوامل شكل گيري تمدن ها، موجب كم توجهي به زمان حال و مقتضيات زماني و مسائل مستحدثه است، رويكرد فلسفي ما را از شئونات عيني جامعه دور نموده و در سطح نظريات ناظر بر مباني تمدن شناسي در حوزه فلسفه تاريخ متوقف مي كند. رويكرد جامعه شناسي نيز پژوهشگر را متوجه جامعه آماري خاص نموده و در زمان و مكان منحصر به فرد در قالب نظريه هاي مرسوم جامعه شناختي قرار داده و مطالعات تمدني را در سطح حوادث جاري جامعه نگاه مي دارد و رويكرد روانشناختي نيز بر تحليل رفتاري و رواني تك تك افراد جامعه تاكيد نموده و توجه به ساخت جمعي يك تمدن كمرنگ مي شود،رويكرد جغرافيايي نيز با تاكيد بر عوامل زيستي و طبيعي تاثير ساخت و محيط بر رفتار انسان را مورد تاكيد قرار مي دهد. مسئله اصلي اين پژوهش تقليل گرايي در به كارگيري رويكرد ها ي مطالعاتي در رابطه با مطالعات تمدن نوين اسلامي است چرا كه تاكيد بر هر يك از اين رويكرد ها و غفلت از رويكرد هاي ديگر، تفكر تمدني را دچار تقليل گرايي مي نمايد. در اين مقاله سعي شده است، ضمن تبيين رويكرد هاي فوق و شناسايي نقاط ضعف و قوت آنها، رويكرد بين رشته اي براي مطالعات تمدن اسلامي مورد تاكيد قرار داده شده و پيشنهاد گردد.