نگاه تطبيقي مصلحت از ديدگاه فقهي با تفكر سيستمي

حكومت اسلامي از اساسي‌ترين اركان تمدن اسلامي است و در تحقق آن نقش بسيار مهمي ايفا مي‌كند. در اين راستا يكي از مهم‌ترين وظايف حاكم ديني اتخاذ تصميم‌ روش‌مند و مبتني بر اصول اسلامي مي‎باشد. تصميم‌گيري مقوله‌اي مهم است كه در علوم مختلف روش‌هاي متنوعي براي آن ابداع‌ شده است كه يكي از بهترين آنها به لحاظ جامع نگري، تفكر و نگرش سيستمي است. بررسي هاي انجام شده بر آموزه‌هاي اسلامي درزمينه تصميم‌گيري نيز، به سازوكارهاي مختلفِ مؤثر در آن اشاره دارد كه يكي از آنها قاعده مصلحت مي‌باشد. در اين نوشتار پژوهشگران از طريق‌ روش اسنادي به دنبال مقايسه تطبيقي بين دو مقوله مصلحت و تفكر سيستمي با يكديگر هستند، تا نقاط اشتراك و امتيازات هركدام مشخص گردد. نتايج حاصل بيانگر اين است كه دو مقوله در ويژگي هاي نگاه كل گرايانه به مسئله، عدم يكسويه نگري، تشخيص و استفاده از نقاط اهرمي و ويژگي هاي تصميم گيرنده با يكديگر اشتراك داشته و مصلحت نسبت به تفكر سيستمي در مباني، منابع و وسعت جامع نگري امتيازاتي دارد. در پايان پژوهش علاوه بر توجيه قاعده مصلحت از ديدگاه تفكر سيستمي، ويژگي‌هاي ممتاز اين قاعده در مقايسه با روش‌هاي ديگر تصميم‌گيري بيان مي‌شود.