ارزيابي مشاركت آبخيز‌نشين‌ها در طرح‌هاي آبخيزداري(مطالعه موردي: آبخيز كلستان شيراز)

مشاهده آثار زيانبار سيل، كم آبي، فرسايش خاك و رسوب‌گذاري كه در دهه‌هاي اخير شتاب بيشتري گرفته‌اند، از نشانه‌هاي تهديد جدي زندگي آبخيزنشينان است. مديريت يك‌پارچه آبخيز‌ها راه‌كار اصلي و پايدار كاهش تهديد‌ها است. اين شيوه مديريت تنها با مشاركت پايدار و برنامه‌ريزي شده آبخيزنشينان عملي مي‌گردد. هدف اين بررسي، ارزيابي ديدگاه بهره‌برداران حوزه‌ي آبخيز كلستان شيراز از ميزان مشاركت آن‌ها در اجراي برنامه‌هاي آبخيزداري است. ديدگاه آبخيزنشين‌ها با استفاده از پرسشنامه ارزيابي شد. جامعه آماري، 382 خانوار بهره‌بردار حوضه بود كه براي بررسي 97 نمونه به روش نمونه‌گيري طبقه‌اي متناسب ، انتخاب گرديد. پايايي پرسشنامه با استفاده از آلفاي كرونباخ (بالاتر از7/0)، تاييد شد. تحليل داده‌ها به روش‌هاي آماري توصيفي و استنباطي با كاربرد نرم‌افزارSPSS نسخه 18 انجام گرديد. نتايج بيانگر آن است كه اگر چه آبخيز‌نشين‌ها در خصوص عدم استفاده از نظراتشان در اجرا و نظارت نگرانند، اما، بيشتر آن‌ها(9/98 درصد) در سطح زيادي(با ميانگين رتبه‌اي6/3) از طرح رضايت دارند. آن‌ها حاضرند در اجراي فعاليت‌هاي مشابه در اين حوضه و زير‌حوضه‌هاي مجاور مشاركت كنند. 8/70 درصد آن‌ها تا سطح قابل توجهي مايلند در نگهداري از طرح مشاركت داشته باشند. نتايج در سطح 1 درصد معني‌دار است. علي رغم اينكه 73 درصد آبخيزنشين‌ها بيان كرده‌اند كه در خصوص اجراي طرح با آن‌ها مشورت شده، اما، 40 درصد در اجراي طرح مشاركت كرده‌اند. آبخيزنشين‌ها عدم اعتماد به بخش دولتي و استفاده نكردن از نظراتشان در اجرا و نظارت، را مهمترين عامل مشاركت پايين مي‌دانند. با هم انديشيدن ، با يكديگر چاره‌جويي كردن و با هم كار كردن ، سه ركن اساسي مشاركت پايدار است. بنابراين، لازم است سازمان‌هاي مسئول پيش از اجراي طرح‌هاي آبخيزداري در اين زمينه برنامه‌ريزي هدفمند داشته باشند