تأثير فرهنگ يانيق بر محوطه هاي عصر مفرغ منطقه جنوب شرقي شهرستان ملاير

در آغاز هزارۀ سوم ق. م در بسياري از مناطق ايران تغييرات فرهنگي و اجتماعي چشمگيري به وقوع پيوسته است. تغييراتي كه آنها را نشانههايي از شروع دورۀ مفرغ دانستهاند. از اتفاقات مهم اين دوره مي-توان به تشكيل اولين دولت شهرها، آغاز شهرنشيني، پيشرفت در صنعت و كشاورزي، تخصص گرايي، توسعه روابط با جوامع همجوار و برهمكنشهاي منطقهاي، گسترش ارتباطات فرامنطقهاي و خط و كتابت اشاره نمود. بسياري از اين تغيير و تحولات در اكثر مناطق منشأ بومي (درون زا) داشته و برخي از آنها نيز منشأ غير بومي (برون زا) دارند. يكي از اين تحولات برون زا فرهنگ يانيق است كه منطقه وسيعي از آسياي غربي را زير پوشش خود قرار داده است. علاوه بر قفقاز، جمهوري آذربايجان، ارمنستان، گرجستان، آناتولي و لوانت در غرب و شمال غرب ايران نيز، گسترش اين فرهنگ اثبات شده و با مطالعات و كاوش هاي جديدي كه در مناطق مختلف ايران صورت گرفته، مي توان ردپاي اين فرهنگ را در دشت قزوين، كوهپايه هاي شرقي گيلان و منطقه كلاردشت در غرب مازندران مشاهده كرد. اين فرهنگ پس از تأثيرگذاري بر محوطههاي شمال غرب ايران با گسترش خود به سمت شرق و جنوب، مناطق زيادي از بخش غربي ايران را نيز تحت تأتير قرار داده است. اين پژوهش تلاش دارد با بررسي و مطالعه محوطههاي عصر مفرغ منطقه جنوب شرقي شهرستان ملاير واقع در شرق زاگرس مركزي، تأثيرات اين فرهنگ را در اين منطقه مورد بررسي قرار دهد. در اين راستا دو سئوال قابل طرح است: تأثير فرهنگ يانيق در منطقه جنوب شرق ملاير به چه صورت قابل تبيين است؟ تأثيرات اين فرهنگ در منطقه معرف كدام مرحله از فرهنگ كورا ارس است؟ در يك رهيافت مقايسه اي محوطههاي دورۀ مفرغ اين منطقه به عنوان جامعه آماري اين پژوهش انتخاب شدند تا با مناطقي كه داراي فرهنگ يانيق هستند مقايسه شوند. به نظر مي-رسد فرهنگ مفرغ قديم از مرحله دوم موسوم به فرهنگ كورا ارس يا ماوراءقفقاز II در سراسر اين منطقه پراكنده شده است.