نقش تاريخ بيهقي در معرفي معماري و شهرسازي دوره غزنويان (مطالعه موردي: بناهاي عمومي)

غزنويان از جمله نخستين حكومت هاي مستقل دوره اسلامي در ايران بودند كه امروزه آثار اندكي از اين دوره باقي مانده، و بدين ترتيب اطلاعات ما درباره ويژگي هاي معماري و شهرسازي آنها بسيار كم است. در اين ميان آن مقدار آثاري نيزكه از اين دوره باقي مانده، و همچنين تحقيقاتي كه كمابيش در زمينه معماري و شهرسازي غزنويان صورت گرفته است، در رابطه با بناهاي حكومتي مي باشند كه مورد استفاده شاهان و افراد درباري قرار مي گرفته اند، و اطلاعات ما در زمينه آثاري كه در اين دوره براي استفاده عموم مردم ساخته شده اند، كمتر از آن چيزي است كه بتوان تصورش را كرد، و در واقع مي توان گفت كه هيچ است. در اين ميان بايد عنوان نمود كه غزنويان علاوه بر اينكه در ساخت بناهاي حكومتي در دوره اسلامي نقش مهمي داشته اند، در زمينه ايجاد بناهاي عام المنفعه نيز بسيار فعال بوده اند. اين موضوع را تنها نوشته هاي تاريخ بيهقي به اثبات مي رساند. تاريخ بيهقي نه تنها از بناهايي كه در اين دوره براي استفاده پادشاهان چون كاخ ها و باغ ها ساخته شده اند، ياد مي كند، بلكه از آثاري چون كاروانسراها، پل ها، بازارها و... نيز نام مي برد كه توسط افراد خير و نيز حاكمان براي استفاده عمومي ساخته شده اند. در اين مقاله سعي شده است تا به گوشه ايي از آثار عمومي دوره غزنويان اشاره شود.