تحليل مفاهيم فلسفي در ادبيّات داستاني كتاب‌هاي ادبيّات فارسي دوره‌ي دوم متوسطه

استفاده از قوّه‌ي تعقّل و انديشه به دليل نقشي كه در تعالي انسان‌ها دارد بارها به‌صراحت در قرآن كريم از آن سخن به ميان آمده است و انديشمندان حوزه‌ي تعليم و تربيت نيز همواره بر نقش آن در تعيين خطّ مشي زندگي انسان‌ها صحّه گذاشته‌اند. ازآنجايي‌كه دريافت و كاربست مفاهيم فلسفي متضمّن فوايد معنوي ارزشمندي در دو جنبه‌ي فكري و عملي زندگي انسان‌هاست اين پژوهش با رويكردي تحليلي و هدف بررسي مفاهيم فلسفي در سه مقوله‌ي معرفت‌شناسي، هستي‌شناسي و ارزش‌شناسي، در داستان‌هاي بخش ادبيّات داستاني كتاب‌هاي درسي دوره‌ي دوم متوسطه صورت گرفته است. با توجّه به هدف تحقيق، در اين پژوهش از روش توصيفي- تحليلي سود جسته‌ايم. واحد تحليل اين پژوهش، كلمه در نقش نماد، جمله و پاراگراف و منطقه‌ي محتوايي، چهارفصل ادبيّات داستاني كتاب‌هاي ادبيّات فارسي مي‌باشد. تجزيه‌وتحليل اطلاعات اين پژوهش كمّي و كيفي بوده است به اين صورت كه علاوه بر تعيين فراواني زيرمقوله‌ها، به تحليل هم‌بستگي عناصر و مفاهيم جهت بررسي انسجام و يا گسستگي آن ها پرداخته‌ايم. يافته‌هاي كلّي پژوهش نشان داد كه از ميان مفاهيم فلسفي قيدشده به ترتيب 93/39% به حوزه‌ي ارزش‌شناسي، 60/36% به حوزه‌ي هستي‌شناسي و 29/23% به حوزه‌ي معرفت‌شناسي اختصاص داشته است كه علاوه بر نحوه‌ي پرداخت ضعيف به اين مفاهيم، از يكي از اساسي‌ترين مباحثي كه با يادگيري ارتباط مستقيم دارد، مقوله‌ي معرفت‌شناسي، غفلت شده است. با توجّه به نقش داستان در پرورش جهان‌بيني دانش‌آموزان، بر برنامه ريزان درسي است كه اين بخش موردعلاقه‌ي دانش‌آموزان، با وسواس بيشتري كنكاش و انتخاب شود تا از اين طريق به اهداف نهايي آموزش فلسفه در سيستم آموزش‌وپرورش دست يابيم.