بررسي تعهدات زيست محيطي كشورها در زمان مخاصمات مسلحانه بين‌المللي با تأكيد بر كشورهاي منطقه خاورميانه

يكي از نقاط پرچالش دنيا كه طي نيم‌قرن گذشته كانون توجهات گسترده‌اي واقع گرديده است، منطقة ژئوپولتيك خاورميانه است. ازجمله دلايل اصلي چنين توجهي وجود چالش‌هايي همچون وقوع جنگ‌هايي در دهه‌هاي اخير ميان كشورهاي منطقه است. در كنار اين چالش‌ها، مسئلة پراهميت تخريب محيط‌زيست موجب نگراني كشورهاي اين منطقه و جامعة بين‌المللي گرديده است. بايد به اين واقعيت توجه داشت كه محيط زيست در زمان صلح دست‌خوش آسيب‌هاي فراواني گرديد و اين آسيب‌هاي وارده به محيط زيست در زمان مخاصمات مسلحانه نيز دوچندان گرديده‌اند. بديهي است كه منطقه خاورميانه از اين واقعيت مستثنا نيست. حقوق بين‌الملل محيط زيست و حقوق بين‌الملل مخاصمات مسلحانه به‌منظور حفاظت از محيط زيست در مقابل اين آسيب‌ها، اصول و مقرراتي پيش‌بيني كرده‌ است. مي‌توان گفت: مهم‌ترين اسناد دربرگيرندة مقررات حفاظت از محيط زيست در زمان مخاصمات مسلحانة بين‌المللي پروتكل اول الحاقي به كنوانسيون‌هاي چهارگانة ژنو 1949 (8 ژوئن 1977 ميلادي) و كنوانسيون ممنوعيت استفاده نظامي يا هر‌گونه استفادة خصمانة ديگر، از تكنيك‌هاي تغييردهندة محيط زيست (8 مي‌1977 ميلادي موسوم به انمود ENMOD) به‌شمار مي‌آيند. هدف اصلي از اين مقاله بررسي تعهدات زيست‌محيطي كشورها به‌ويژه منطقه خاورميانه، در زمان مخاصمات مسلحانه در چهارچوب قواعد و مقررات اين اسناد و ساير قواعد و مقررات حقوق بين‌الملل است. اين مقاله نتيجه مي‌گيرد كه همة كشورهاي جهان بايد براي اجراي اين قواعد و مقررات بكوشند تا جايي كه به كشورهاي خاورميانه مربوط مي‌شود، به‌عنوان نخستين گام كشورهايي كه هنوز در چهارچوب منطقة خاورميانه به اين اسناد نپيوسته‌اند، ضرورت دارد كه در‌جهت پيوستن به آن‌ها ‌اقدام كنند؛ همچنين ضرورت دارد اين كشورها اين قواعد و مقررات را به‌طور كامل مورد احترام و رعايت قرار دهند.