بررسي حقوق مدني، سياسي و اجتماعي شهروندان از ديدگاه امام علي (ع)

امروزه مفهوم شهروند و حقوق شهروندي از مفاهيم اساسي علوم انساني- اجتماعي به شمار مي آيد. اين مفهوم در يك قرن اخير توجه بسياري از صاحبنظران اين علوم را به خود جلب نموده است. در اين مطالعه، با توجه به مؤلفه هاي اساسي شهروندي، ديدگاه امام علي عليه السلام در ارتباط با هر يك از مؤلفه هاي حقوق شهروندي شامل حق حيات، حق كرامت، آزادي، امنيت، مساوات و برابري، حقوق متقابل مردم و حكومت، گزينش مذهب، نقد و نظارت، عدالت طلبي، مشاركت مردم و احترام به اقوام و فرهنگ بومي مردم بررسي و ارائه گرديده است. در مجموع، با توجه به مباحث و ملاحظات اين مطالعه درمي يابيم كه امام علي عليه السلام با توجه به بينش عميق و گسترده الهي خود و با توجه به نگرش قرآن به انسان به عنوان خليفه خداوند در زمين، بالاترين كرامت را نسبت به انسان قائل گرديده و براي تبلور و فعليت يافتن انسان و رشد و تكامل وي بر حقوق اساسي وي چون آزادي، امنيت، برابري و مساوات و مانند آن‌ها تأكيد نموده است. علاوه بر آن، آن امام همام بر رابطه متقابل مردم با حكومت به عنوان مؤلفه هاي اساسي و كليدي شهروندي اشاره نموده و مردم را وليّ نعمت حكومت دانسته و ضمن تأكيد بر حقوق متقابل مردم و حكومت، بر حق مشاركت و نقد و نظارت مردم بر كار حكومت تأكيد نموده است.