بررسي ارتباط ميان سفر و معنويت در اديان پيش از اسلام (مطالعه موردي اديان زرتشت، يهوديت و مسيحيت)

دين محور اصلي و عنصر كليدي زندگي انسان به شمار مي رود و به عنوان يك سازمان دهنده سفر، نقش مهمي در گردشگري از گذشته تا امروز ايفا كرده است. پيوند ميان دين و گردشگري را سفرهاي زيارتي مي دانند. زيارت، سفري فيزيكي و روحاني در جستجوي معنويت به يك مكان مقدس تعريف شده است، به طوريكه در اديان پيش از اسلام زرتشت، يهود و مسيحيت تأكيد به سفرهاي زيارتي با محوريت كليدي كسب معنويت وجود دارد. معنويت نوعي كيفيت رواني است كه فراتر از باورهاي مذهبي قرار دارد و در انسان ايجاد انگيزه مي كند و احساساتي مثل درك هيبت الهي و احترام به خلقت را در شخص بوجود مي آورد. در اين تحقيق مفهوم معنويت در سفر از ديدگاه اديان پيش از اسلام مورد مطالعه قرار گرفته است. اين پژوهش كيفي بوده، و در اريبهشت ماه تا آذرماه 1394 از طريق مصاحبه فردي، به شيوه سوالات باز، با تعداد مجموعاً 50 نفر از اساتيد، بزرگان و پيروان سه دين يهود، مسيحيت و زرتشت انجام گرفته است و داده ها به روش مقايسه تحليلي شيوه توافق تحليل شده اند. نتايج مطالعات حاكي از اين مطلب است در اديان مذكور سفرهاي زيارتي در كليات و آداب بسيار به يكديگر شباهت دارند، اما در هيچ يك از كتب آنها به سفري جز سفرهاي زيارتي اشاره نشده است. در حقيقت علماي اديان زرتشت، يهوديت و مسيحيت بر اين باورند هنگامي كه شخص در سفر به تفكر واداشته شود و سفر منجر به نزديكي وي به خداوند گردد، يك اتفاق معنوي رخ داده است. هرچند اختلاف ديدگاه هايي بسيار جزئي ميان اين افراد مشاهده شد، اما در مجموع همگي بر اين باورند كه سفر مي تواند يك رويداد معنوي باشد و گونه هاي غير زيارتي نيز مي توانند نتايج معنوي به همراه داشته باشند. در مجموع مي توان گفت هر سه دين مذكور، معنويت در سفر را باور دارند و از آن به عنوان نهايت و غايت دستاوردهاي يك سفر ياد مي كنند.