مقايسه واكنش هيدرولوژيك حوزه‌هاي آبخيز استان اردبيل با برآورد زمان تمركز رواناب سطحي

Comparing hydrologic response of Ardabil province watersheds by estimating runoff time of concentration

پارامترهاي زماني از جمله پارامترهايي هستند كه در اكثر مدل‌هاي هيدرولوژيكي و هيدروليكي استفاده مي‌شوند و متداول¬ترين آن زمان تمركز است. اين پارامتر نشان دهنده واكنش هيدرولوژيك يك حوزه آبخيز در مقابل بارش رخ داده است. زمان تمركز مهمترين عامل براي انتخاب رگبارهاي طرح هر منطقه است، زيرا شديدترين سيلاب از باراني ناشي مي‌شود كه تداوم آن برابر زمان تمركز حوزه آبخيز باشد. به همين دليل از اهميت زيادي در تجزيه و تحليل‌هاي هيدرولوژيكي برخوردار بوده و مي¬تواند به عنوان يك شاخص پاسخ آبخيز در بيان شرايط فيزيكي و شناخت وضعيت حوزه آبخيز استفاده شود. در تحقيق حاضر سعي شده است چهار روش مختلف برآورد زمان تمركز شامل روش¬هاي برانسبي ويليامز، كرپيچ، فرندز و كرباي براي 18 حوزه آبخيز در استان اردبيل محاسبه و با هم مقايسه شوند. نتايج بررسي نشان مي¬دهد كه رابطه برانسبي ويليامز با اختلاف زياد نسبت به ساير روش¬ها بيش‌ترين مقدار زمان تمركز را برآورد كرده و در مقابل، در روش كرپيچ زمان برآورد شده كمترين مقدار را نسبت به روش¬هاي ديگر داشته است. دو روش فرندز و كرباي برآوردهاي نزديك به هم و در محدوده بينابيني دو روش قبلي ارائه كرده¬اند كه با توجه به مساحت آبخيزها و طول آبراهه اصلي آنها مقادير قابل¬قبول¬تري را نشان مي¬دهند.