ايران و فرهنگ ايراني و اسلامي در سياست جهاني از منظر سازه‌انگاري

فرهنگ ازجمله مفاهيم است كه ميزان تأثيرگذاري آن در منافع ملي و سياست خارجي دولت‌ها در ادبيات سياسي مورد غفلت واقع‌شده است. چون بررسي نسبت ميان فرهنگ و روابط بين‌الملل امري بسيار پيچيده و مشكل است؛ معمولاً در نظريه‌هاي روابط بين‌الملل، عناصر فرهنگي كمتر به كار گرفته‌شده و نقش فرهنگ همانند ساير عوامل سياسي، امنيتي و اقتصادي در روابط بين‌الملل نمايان نيست. نظريات جريان اصلي و نظريات ماركسيستي به نقش فرهنگ به‌عنوان يك عامل مستقل توجه چنداني ندارند؛ اما در دهه‌هاي اخير نظرياتي در مورد تأثير فرهنگ در ادبيات سياسي و بين‌الملل مطرح‌شده است. يكي از مطرح‌ترين آن‌ها نظريه سازه‌انگاري است. ازآنجاكه سازه انگاران اثرگذاري عوامل فرهنگي و هويتي را در كنار عوامل مادي در شكل‌گيري منافع و ديدگاه كشورها و ملت‌ها نسبت به سياست جهاني مهم تلقي مي‌كنند، به بررسي فرهنگ و هويت شكل‌گرفته ايراني ـ اسلامي بعد از انقلاب اسلامي و نقش و تأثيرگذاري اين فرهنگ در نوع نگاه و رفتار ايران در عرصه جهاني مي‌پردازيم. با بررسي كلي فرهنگ و هويت شكل‌گرفته در ايران برمبناي نظريه سازه‌انگاري دريافتيم كه فرهنگ و هويت ايراني ـ اسلامي در تمامي دوره‌هاي سياست خارجي ايران سايه افكنده و نقش‌هاي نسبتاً يكساني را براي دولت درصحنه نظام بين‌الملل ايجاد كرده است.