سواد رسانه اي

سواد رسانه اي، به مفهوم توانايي و قدرت دسترسي، تحليل، ارزيابي و انتقـال اطلاعــات و پيــامهــاي رســانهاي، بــيش از چهــار دهــه اســت كــه در تجربــة سياستگذاري بسياري از كشورها، بـه عنـوان يكـي از كارآمـدترين ابزارهـاي هدايتي و نظارتي مـورد اتفـاق اسـت. بـا برخـورداري از سـواد رسـانه اي (از انتخاب ساده رسانها ي تا نقد متن) و رسيدن به سطح عميق آن (فهم و تفـسير زمينه اي بازنمايي متن)، اين امكان براي مخاطب فعال ـ و نه منفعل ـ ، فـراهم مي شود كه در برابر القاي سوگيرانه بازنمايي رسانه هاي رقيب، هويت ملي را همسان با تفسيرهاي مذكور در نظر نگرفته و كنتـرل خـود را در پـنج حـوزة بينش، دانش، گرايش، روش و كنش، به شكلي خودناآگـاه بـه نظـام بازنمـايي رسانهاي غرب نسپارد. حجم هجمة رسانه هاي برون مرزي در بازنمايي غيرواقعي هويت اسـلامي ـ ايراني، نقص نظامهاي حقوقي فرا ملـي، فروكـاهش سـاختارهاي اخلاقـي در برابر افزايش كمي و كيفي توليدات مضر رسانه اي، و... ترويج سواد رسانهاي را به مثابة راهبرد استحكام هويت ملي، انكارناپذير مي نمايد. سواد رسانه اي، بيش از 4 دهه است كه بـه عنـوان يكـي از كارآمـدترين ابزارهـاي نظارتي و هويتي، مورد توجه مستقيم و غيرمستقيم كشورها، سياستگـذاران قرار گرفته است. با توجـه بـه نقـص صـريح و روزافـزون قوانين ارتباطي از يكسو، و بحرانهاي ناشي از پيامهاي غيراخلاقـي و غيرقـانوني و در نتيجه بحران هويت از سوي ديگر، ضرورت توجه به مقولة سـواد رسـانه اي در ايـران، امري اجتناب ناپذير خواهد بود و بـه ويـژه نهادهاي آموزشي قرار گرفته است. مخاطبي از نقش صدا، موسيقي و ساير جلوه هاي ويژه براي القاي فضا و معني در تلويزيون و سينما با خبر است و ميداند چرا و چگونـه يـك پيـام واحـد در تلويزيـون، سـينما، روزنامه ها، مجلات، راديو، تابلوهاي بزرگ تبليغاتي و يا بازي هـاي رايانـه اي مـيتوانـد اثرات متفاوتي از خود به جا گذارد. در واقع ميتوان گفت كه سواد رسانه اي، شـناخت عميقي از آنچه در فضاهاي رسانه اي مي گذرد، بـه مـا مـيدهـد آموزشِ سوادِ رسانه‌اي دربرگيرندة آن دسته از فرآيندهاي شناختي است كه در تفكر انتقادي مورد استفاده قرار مي‌گيرند.