ورودي شهر و نقش آن در ادراك منظر شهري

ورودي هر شهر اولين مواجهه فرد با آن شهر محسوب مي‌شود. سير تحول ورودي شهرها، در ابعاد مختلف و از جمله منظر آن، منتج از تغييرات شرايط زيست انسان، تحولات اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فناوري مي‌باشد. منظر ورودي شهر، آخرين مرحله از منظر راه و اولين مرحله از منظر شهر محسوب مي‌گردد. در گذشته، محدوده شهرها توسط برج و بارو و فضاي ورودي شهر نيز توسط دروازه مشخص مي‌شد و ووردي شهر، نقش متقابلي با ساختار كلي شهر داشت. اما با ورود مدرنيسم و تخريب حصار و دروازه‌ها، و گسترش محدوده شهر، ورودي شهرهاي امروزي تبديل به بخشي از مسير خودرو شده و فعاليت‌هاي سنگين و ناسازگار شهر در مجاورت آن (در محدوده‌هايي كه در گذشته نه چندان دور، خارج از محدوده شهر محسوب مي‌شدند و در اثر گسترش شهر در محدوده آن قرار گرفته اند) شكل گرفتند. اين محدوده‌ها در حال حاضر، در بسياري از شهرها از كيفيت محيطي و منظر مناسبي برخوردار نيستند. مبادي ورودي شهر، به سبب نقش بسزا در تصورات مخاطبان از شهر در نگاه نخست و در ابتداي ورود به آن، از مهم‌ترين عوامل تأثيرگذار در ادراك فرد از شهر محسوب مي‌شود. لذا، در صورتي كه فضاي ورودي شهر از كيفيت مناسبي برخوردار باشد، پيام‌هايي كه در ابتداي ورود به فرد ارائه مي‌كند نيز در همين راستا خواهد بود و در ادراك فرد از كليت مجموعه شهر تأثيرگذار خواهد بود. مؤلفه‌هاي تأثيرگذار در ادراك ورودي شهر، در سه بُعد كالبدي، كاركردي و معنايي قابل بررسي مي‌باشد. در اين مقاله، ابتدا به بررسي مفهوم ورودي و نقش آن در شهرهاي تاريخي و شهر معاصر و ادراك كليت شهر پرداخته مي‌شود؛ سپس ابعاد مختلف منظرين ورودي و مؤلفه‌هاي تأثيرگذار در كيفيت منظر ورودي و نقش آن در ادراك بهتر شهر پرداخته مي‌شود. روش تحقيق در اين مقاله توصيفي-تحليلي است و گردآوري اطلاعات با روش كتابخانه‌اي و اسنادي انجام مي‌شود.