اثر نانوذرات اكسيد روي بر روي كالزايي و باززايي نوساقه در كشت بافت گياه كلزا

Effect of zinc oxide nanoparticles on callugenesis and shoot regeneration in tissue culture of rapeseed

در سال هاي اخير نانوتكنولوژي كاربردهاي گسترده اي در زيست فناوري گياهي و كشاورزي داشته است. پژوهش در زمينه اثر نانوذرات بر روي كشت بافت گياهي نادر است. در اين پژوهش، كاربرد نانوذرات اكسيد روي (ZnO NPs) و ذرات توده اي آن (ZnO BPs) و فرم يوني فلز مربوط به آن (Zn) در محيط كشت بافت كلزا (Brassica napus L.) امكان بررسي مقايسه اي اثرات مثبت و منفي آنها بر روي كالزايي و باززايي اندام از ريز نمونه ها را ميسر كرده است. جهت يافتن بهترين تركيب هورموني براي كالزايي ريزنمونه هاي تهيه شده از گياه كلزا، قطعات محور زيرلپه (هيپوكوتيل) در محيط كشت موراشيگ و اسكوگ (MS) حاوي تركيبات مختلف تنظيم كننده هاي رشد گياهي كشت گرديد. سپس ريزنمونه هاي محور زيرلپه در محيط كشت هاي MS حاوي بهترين تركيب هورموني كه داراي چهار غلظت مختلف (10، 25، 50 و mg/L 100) از ZnO NPs، ZnO BPs و يا غلظت هاي معادلي از Zn بودند كشت شدند. نتايج نشان داد كه غلظت mg/L 10 تيمار ZnO NPs مي تواند كالزايي و باززايي نوساقه را القاء نمايد در حالي كه غلظت مشابه از ساير تيمارها چنين فعاليت القاكننده اي را نشان نداد. رشد كالوس به طور معني دار و وابسته به غلظت تحت غلظت هاي 25، 50 و mg/L 100 هر سه نوع تيمار متوقف شد. در بيشترين غلظت ZnO NPs كالزايي مشاهده نشد. با توجه به نتايج به دست آمده اينگونه نتيجه گيري مي شود كه غلظت بهينه اي از ZnO NPs مي تواند براي القاء كالزايي و يا باززايي اندام در كشت بافت بافت گياهي مفيد باشد. اين اثرات به نظر مي رسد به واسطه ورود نانوذرات به بافت هاي ريزنمونه و متعاقب آن اثرگذاري بر مواد و برنامه ژنتيكي ايجاد شده باشند.