بررسي تحميل ديدگاه نويسنده و اعتبار راوي در تاريخ بيهقي

تاريخ بيهقي از متون ارزشمند تاريخي ـ ادبي است كه با توجه به پاره‎اي شواهد، درباره‎ي اعتبار محتواي تاريخي بخش‌هايي از آن مي‎توان ترديد روا داشت و آن‌ها را فاقد اعتبار و صحت دانست. بيهقي ادعا مي‌كند در كتابي كه نوشته است، بي‌غرضي را پيش گرفته است و تمامي آنچه را كه مي‎گويد يا ديده‌است و يا از افراد ثقه شنيده است؛ در حالي كه با بررسي دقيق تاريخ بيهقي متوجه مي‌شويم كه در بخش‎هايي از متن، شاهد جهت‌گيري مثبت نويسنده نسبت به مسعود غزنوي هستيم و در اكثر مواضع، بيهقي تلاش مي‌كند تا مسعود غزنوي را از هر خطا و اشتباهي پاك جلوه دهد. در پژوهش حاضر، سرگذشت اميرمحمد از بازداشت در تگيناباد تا سرانجام كار وي مورد بررسي قرار گرفته‌است تا مشخص شود ميزان دخالت بيهقي در نقل حوادث چه ميزان بوده است و تا چه اندازه سعي كرده است تا نظر خواننده را نسبت به مسعود يا حادثه‎اي كه رخ داده است، تغيير دهد. با بررسي‎هاي صورت گرفته از منظر كانوني‏شدگي، هيچ كدام از راويان اين روايت معتمد نيستند و تناقض‌هاي فراواني در گفته‎هاي ايشان وجود دارد و گفته‎ي ايشان با عملكردشان متفاوت است و همين امر موجب مي‎شود تا ميان كانوني‎گر و كانوني‏شده فاصله ايجاد شود. اين فاصله موجب شده‌است تا راوي براي رفع تناقضات، سعي كند نظر خود را به خواننده تحميل كند و اجازه ندهد تا خواننده به درك درستي از واقعيت برسد.