سونامي و احتمال وقوع آن درايران

سونامی یكی از مخرب ترین بلایاي طبیعی است كه تا كنون جان هزاران نفر را در سراسر جهان گرفته است. گرچه احتمال وقوع سونامی در ایران به اندازه زلزله، طوفان، سیل، خشكسالی و سایر مخاطرات طبیعی نیست اما وقوع است و از 35 بلاي طبیعی تا كنون 30 بلا در آن  آنرا نباید دست كم گرفت، زیرا كه كشور ما جزء 10 كشور بلاخیزجهان اتفاق افتاده است. همچنین شكی نیست كه كشور ما از سمت دریا با مخاطرات دریایی مثل طوفان هاي حاره اي، امواج ناشی از طوفان، خیزاب طوفان، سونامی و غیره روبرو است كه وقوع طوفان گونو در سواحل جنوب شرقی كشور درسال 1386 نمونه بارزي از آن ها است. سونامی عمدتا" در اثر رویداد زلزله هاي بزرگ در محیط دریایی به وجود می آید ولی عوامل دیگر نظیر رانش زمین، آتشفشان هاي زیردریایی، برخورد شهاب سنگ هاي بزرگ در سطح آب دریاها و نیز انفجارات هسته اي زیر دریایی با درصد كمتري می توانند در به وجود آوردن سونامی نقش داشته باشند. سونامی در دو گستره ي محلی و منطقه اي توسعه می یابد. از عوامل مؤثر در انرژي سونامی می توان به بزرگا و عمق زمین لرزه، عمق آب محل تولید آن، مقدار جابه جایی عمودي در كف اقیانوس و نیز سرعت حركت سونامی اشاره نمود. بررسی هاي تاریخی نیز نشان می دهد كه در 326 سال قبل از میلاد و هم چنین سال هاي 1008 1945 و 2004 سونامی هاي مخرب و عظیمی دراقیانوس هند، دریاي عمان و حتی خلیج فارس ،1897 ،1845 ،1819 اتفاق افتاده و تلفات انسانی و جانی زیادي را در پی داشته است. از این رو پیشینه تاریخی حكایت از این دارد كه وقوع سونامی یا تأثیر پذیري از سونامی هایی كه دراقیانوس هند و دریاي عمان اتفاق می افتد، دور از انتظار نیست و نباید نسبت به آن ها بی تفاوت بود. گرچه منابع و اطلاعات موجود در رابطه با وقوع سونامی در ایران بسیار كم و ناچیز است، امادر این مقاله سعی بر این خواهد بود كه ضمن پرداختن به علل تشكیل و پیامد هاي مستقیم وغیر مستقیم سونامی درجهان، مردم ایران نیز از سونامی شناخت كافی پیدا كنند و هشدارهاي لازم به مسئولین امر متذكر و خطر آفرین بودن آن گوشزد گردد.