شماره ركورد كنفرانس :
4335
عنوان مقاله :
جايگاه سمع و بصر در قرآن كريم
پديدآورندگان :
سرافرازي انسيه roojgan@yahoo.com طلبه مدرسه علميه الزهرا؛ , حقيقت خزايي مريم z.haghighat73@gmail.com دانشجوي جغرافياي طبيعي؛ دانشگاه شهيد بهشتي؛
كليدواژه :
قرآن كريم , سمع , بصر , حجيت , حالات
عنوان كنفرانس :
سومين همايش ملي اعجاز قرآن كريم
چكيده فارسي :
اعضاي بدن انسان اماناتي هستند كه انسان بر پايـه آمـوزه هـاي دينـي بـه ويـژه قـرآن كـريم، بـا آن هـا، راه قـرب بـه سوي بارگاه خداونـد متعـال مـي پيمايـد. در ايـن تحقيـق واژه «سـمع» و «بصـر» بـه لحـاظ فراوانـي، شـيوه تكـرار، رده بندي، روابـط آن هـا بـا هـم و مـوارد اولويـت يكـي بـر ديگـري در رويكردهـاي مثبـت و منفـي و نيـز در نشـئه دنيا و روز رستاخيز و نيز ارتبـاط آن بـا ذات الهـي، پيـامبر اسـلام و ديگـر پيـامبران بررسـي شـد. بـراي انجـام ايـن مهم، واژه ها و مشـتقات سـمع و بصـر بـا عنـوان «اشـارات»، بـار نخسـت بـا اسـتفاده از كشـف الايـات و بـار دوم بـا استفاده از نرم افزار «جامع تفاسـير نـور» از متـون قـرآن كـريم اسـتخراج، سـپس بـر مبنـاي ترجمـه و تفسـيرهاي معتبر دسته بندي شد تا درخ تواره هاي آن ها طراحي و تحليل شود. نتايج نشان داد سمع و بصر داراي 9 جايگــاه اســت كــه بــه ترتيــب فراوانــي نزولــي، شــامل «ارزش ديــدن و شــنيدن» 7 بــار، «ويژگــي هــا و حــالات نادرست چشم» 7 بار، «دادن رهن مود» 6 بار، «حجيت گوش و چشم» 6 بار، «توا نايي ديدن فراديدني ها» 5 بـار، «پيونـد چشـم بـا دل» 3 بـار، «سـرعت بصـر» 2 بـار و سـرانجام «رهيـافتگي و قـرب» 2 بـار اسـت. در ايـن ميـان، «تغييـر حالـت چشـم و گـوش» بـا 21 اشـاره كـه 2 مـورد از آن مثبـت و 19 مـورد از آن منفـي بـود؛ بـه عنـوان گسـترده تـرين درختـواره شـناخته شـد. از ميـان مـوارد منفـي، 12 مـورد «ايـن جهـاني» و 7 مـورد «آن جهاني» بودند. هر چنـد اشـتقاق رهيـافتگي و رهيافتـه از مـاده «بصـر» مـي توانـد نشـانه اهميـت عضـو «چشـم»در قرآن كـريم باشـد ولـي عمومـاً نقـش عضـو «گـوش» در «آهنـگ بنـدگي و كمـال» مقـدم شـمرده شـده اسـت. از آنجا كـه انسـان در مراتبـي بـالاتر توانـايي ديـدن فراديـدني هـا را در نشـئه خـواب دارد، شـايد بتـوان «گـوش» را سروش نشئه «باطن» و «چشـم» را سـروش نشـئه «ظـاهر» دانسـت. يعنـي كـه هـر كـس در ايـن جهـان گـوش و چشــمي حقيقــت يــاب و دلــي حقيقــت پــذير داشــت، در جهــان ديگــر نشــئت قــرب را بــا هــزار ديــده و دل در خواهد يافت.