بررسي تأثير يك دوره برنامه تمريني در منزل بر كيفيت زندگي زنان يائسه مبتلا به سرطان پستان

مقدمه: سرطان، به ويژه سرطان پستان و درمان‌هاي تهاجمي آن آثار شديد رواني و جسماني در پي دارد و از اين‌رو خلق و كيفيت زندگي را مختل مي‌كند (1). ورزش نقش مهمي در بهبود وضعيت رواني و افزايش كيفيت زندگي بيماران سرطاني دارد. اين بيماران به دليل عدم علاقه به حضور در جمع به دليل وضع ظاهري، ضعف جسماني، هزينه اياب و ذهاب و مكان‌هاي ورزشي و آلودگي محيط شهري نيازمند تمريناتي هستند كه با كمترين هزينه، به صورت در دسترس و آسان بتوانند به اجراي آنها بپردازند. برنامه تمريني در منزل از اين ويژگيها برخوردار مي‌باشد، و اين در حالي ‌است كه در خصوص تاثير اين نوع برنامه تمريني بر كيفيت زندگي اين دسته از بيماران و شيوه تمريني مناسب اطلاعات كمي وجود دارد. از اين رو در پژوهش حاضر يك دوره برنامه تمريني تركيبي در منزل تحت عنوان پروتكل تمريني مهديه، با هدف بررسي تاثير بر كيفيت زندگي طراحي گرديد. روش شناسي: از ميان بيماران مبتلا به سرطان پستان، تعداد40 نفر براساس شرايط تحقيق و در نهايت 28 نفر به عنوان نمونه آماري انتخاب شدند. 28 نفر زن يائسه‌ي (با ميانگين وزن 3/64 و ميانگين قد 159) مبتلا به سرطان پستان كه حداقل 12 ماه قبل تحت جراحي از نوع ماستكتومي قرار گرفته، دوره شيمي درماني و راديوتراپي را گذرانده و تحت دارو درماني بودند، به دو گروه كنترل (16 نفر) و تجربي (12 نفر) تقسيم شدند. ابتدا پرسشنامه كيفيت زندگي از هر دو گروه توسط پرسشنامه‌ي مركز پزشكي ملي و موسسه‌ي پژوهش بك‌من جمع آوري شد. سپس گروه تجربي به مدت 4 هفته ( 4 جلسه در هفته) به انجام پروتكل تمريني پرداختند. در مدت مذكور، گروه شاهد به فعاليت‌هاي قبلي خود ادامه دادند. اين پژوهش از نوع كارآزمايي باليني تصادفي بوده و سطح معني‌داري در آن 05/0 در نظر گرفته شد. نتايج: پژوهش حاضر نشان داد كه چهار هفته تمرين مقاومتي و جنبش‌پذيري بصورت چهار جلسه در هفته نتوانست تغيير معناداري در اجزاء سلامت رواني، سلامت اجتماعي و سلامت معنوي گروه تجربي ايجاد كند. تغييرات پيش و پس آزمون گروه تمرين تفاوت معناداري را در بعد جسمي نشان داد. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج مويد آن است كه «پروتكل تمريني مهديه» هر زمان در زنان يائسه مبتلا به سرطان پستان شروع به اجرا شود، مي‌تواند به بهبود بعد جسماني بيماران كمك كند. وليكن براساس يافته هاي اين پژوهش و برخي از مطالعات به نظر مي‌رسد مداخلات ورزشي بايد در زمان طولاني‌تر و بلافاصله پس از درمان صورت بگيرند تا بتوانند بر كيفيت زندگي اين بيماران تاثير داشته باشند. از آنجا كه تمرين در منزل به مدت 6 ماه تاثير مثبتي در بهبود كيفيت زندگي داشته است (2)، شايد بتوان گفت علي‌رغم بهبود در بعد جسماني، عدم بهبود كيفيت زندگي به دنبال اجراي اين برنامه تمريني مي تواند به طور عمده به دليل مدت كوتاه مداخله (4 هفته) باشد. در عين حال مي‌توان با دلايل ديگري نظير تمرين انفرادي، دوري بيمار از دنياي خارج به واسطه تمرين در منزل و عدم كنترل بر شرايط اقتصادي، خانوادگي، روحي و جسمي بيماران اشاره كرد.