اسلام خشونت صلح و دموكراسي :واكاوي انتقادي نظريه هاي انطباق و تطابق

در چند دهه اخير، خاورميانه عربي شاهد خشونت هاي فرقه اي- ديني و قومي بوده است، بارزترين نماينده كنوني اين پديده، دو جريان »القاعده» و «داعش» هستند. با گسترش اسلامگرايي، موجي از « اسلام هراسي» از سوي مستشرقان و حكومت هاي غربي راه افتاد، اين موج پس از حادثه يازده سپتامبر 2001 تشديد شد. پرسش آن است كه خشونت هاي فزاينده اسلامگرايان بنيادگرا و تكفيري در خاورميانه عربي ناشي از چه عواملي هستند؟ ماهيتا ايدئولوژيك – آموزه اي برخاسته از خود اسلام يا واكنشي در قبال تهاجم همه جانبه غرب و دولت هاي سكولار وابسته به غرب، ناكارامدي آنها و دلايل ديگر؟ در اين تحقيق، پاسخ يا فرضيه اصلي آن است كه برخلاف ديدگاه مستشرقان غربي همچون برنارد لوئيس، هانتينگتون و ديگران، اين خشونت ها در خاورميانه عربي داراي هيچ ارتباط ماهوي با شالوده هاي اساسي و اصيل اسلام نيستند، بلكه ناشي از عوامل بيروني و مداخله گر هستند كه عبارتند از: واكنش هويت بنياد و دفاعي در مقابل هويت متعارض و تهاجمي غرب و سكولاريسم در بستر فرايند جهاني شدن و پروژه جهاني سازي، توسعه وابسته به غرب و پيامدهاي منفي اقتصادي، فرهنگي و سياسي آن، انحراف رهبران و كنشگران اسلامگرا به سمت اغراض و اهداف قدرت بنياد و تفاسير فرقه گرايانه از اسلام، انسداد سياسي در سپهر سياسي و مشاركتي به ويژه در ارتباط با اسلامگرايان و سياست هاي سركوبگرايانه، عدم وجود اراده سياسي جدي در سطح حاكميتي و نخبگان براي صلح و پرهيز از خشونت، بي توجهي يا كم توجهي حاكمان و حكومتها به بدنه اجتماعي يا توده ها به ويژه مطالبات اقتصادي و خدماتي آنان و دلايلي از اين قبيل. در اين پژوهش، نگارنده تلاش كرده است كه با تمركز بر رويكرد جامعه شناختي تاريخي و سياسي و روش تحقيق تبييني علي و تحليلي، رويكرد و ديدگاه مستشرقان غربي در خصوص اسلام و نسبت آن با صلح و خشونت را مورد بازخواني انتقادي قرار داده و خشونت هاي اسلامگرايان بنيادگرا و تكفيري را از منظر هويت بنياد واكنشي و مقاومتي تحليل كند.