مفاهيم «خلوت» و «محرميت» در معماري خانه هاي سنتي و مصاديق كالبدي آن

مسكن امروزي، توجه خاصي به كيفيت فضا و مفاهيم «خلوت» و «محرميت» ندارد. حال آن كه اين مفاهيم در معماري خانه هاي سنتي به زيبايي رعايت شده و مورد استفاده قرار گرفته اند. خلوت مفهومي اساسي در ايجاد تعادل رواني و اجتماعي است؛ محرميت نيز مفهومي ريشه اي در شــخصيت فرهنگي-اجتماعي ماســت. اين پژوهش نخست به بررسي نظري مفاهيم خلوت، محرميت و كاركردهاي آن پرداخته؛ سپس كاركردهاي آن در معماري خانه هاي سنتي و مصاديق كالبدي آن بررسي شده است. بدين منظور تعدادي از خانه هاي سنتي شهر قم كه تاكنون پژوهشي منسجم روي آن ها صورت نگرفته، انتخاب شده است. روش تحقيق در اين پژوهش، توصيفي-تحليلي بوده و روش گردآوري اطلاعات به صورت كتابخانه اي و نيز برداشت هاي ميداني مي باشد. يافته ها نشان مي دهد كه اندام هاي سازنده ي خانه هاي سنتي ايران، از جمله حياط اندروني، دالان و هشتي، حياط بيروني و... با قرارگيري در كنار هم تأمين كننده ي محرميت در فضاي خانه هستند. ضمن اينكه هر كدام از اين فضاها داراي ميزان مشخصي از خلوت هستند.