بررسي نقش تمرينات اصلاحي( پيلاتس) بر آمادگي جسماني و كيفيت زندگي زنان سالمند

سلامت روحي و جسمي ميتواند متأثر از فعاليتهاي حركتي و ورزشي ونيز راه رفتن باشد نقايص و ضعفهاي ارگاني در دوران سالمندي بر پارامترهاي راه رفتن تاثيرگذار خواهد بود و حتي از طول عمر انسان نيز مي كاهد. مطالعات اخير حاكي از تاثير تمرين بر بهبود الگوي راه رفتن و عوامل بيومكانيكي و فيزيولوژيكي آن بر گروه سالمندان و بيماران مي باشد. از اينرو شناسايي عوامل تاثيرگذار در راه رفتن افراد سالمند بر پيشگيري از بروز نقصان در عملكرد اندام تحتاني و يا كاهش روند آن مي تواند تاثيرگذار باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسي اثر يك دوره تمرين پيلاتس بر عوامل تعادلي و عملكردي و همچنين كيفيت زندگي سالمندان زن شهر تهران مي باشد. اين مطالعه به روش نيمه تجربي در سال 1395 در شهر شمال شهر تهران انجام شده است. جامعه مورد تحقيق در اين پژوهش 30 زن سالمند با ميانگين سني 63.8 سال بودند كه طبق پرسشنامه پي آر كيو مستعد شركت در تمرينات پيلاتس بودند. سپس به صورت تصادفي به دو گروه كنترل و تجربي تقسيم شدند. برنامه تمريني براي گروه تجربي پيلاتس، شامل انجام يكسري فعاليتهـاي ورزشـي به مدت 12 هفته و هفته اي سه جلسه و هر جلسه 60 دقيقه بود. برنامه هر جلسه ابتدا ده دقيقه حركات كششي ساده بـه منظور گرم كردن و پس از آن هـدف اصـلي برنامـه شـامل انجام حركات كششي، قدرتي، هماهنگي عصبي- عضـلاني و تعادل بود و ده دقيقه پايـاني حركـات كششـي سـاده بـه منظور سرد كردن انجام مي گرفت. لازم بـه ذكـر اسـت كـه تمرينات پيلاتس داراي 4 سطح است كه تمرينات از سـطح چهار آغاز شد و با بهبود عملكـرد بيمـاران در مـاه دوم بـه سطح 3 و در ماه سوم به سطح 2 رسيد. گروه كنترل به فعاليت هاي روزمره خود رسيدند و تحت هيچ گونه مداخله ورزشي منظمي قرار نگرفتند. اختلاف ميانگين بين پيش آزمون و پس آزمون داده هاي بدست آمده توسط SPSS با آزمون آماري تي مستقل و همچنين ميزان تغييرات بين پيش آزمون و پس آزمون با تي همبسته مورد تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت. يافته هاي تحقيق نشان داد كه 12 هفته تمرين اصلاحي پيلاتس موجب افزايش معناداري در اندازه قد سالمندان شد (P=0/004). همچنين نتايج نشان داد كه تمرينات صلاحي تاثير معناداري را بر روي پارامترهاي مكاني در افراد سالمند نداشت(P≥0/005) ولي توانست تاثير معناداري را بر پارامترهاي زماني راه رفتن افراد سالمند بگذارد(P≤0/005). از طرفي ديگر موجب بهبود تعادل ايستا و پويا و همچنين نمره كيفيت زندگي افراد سالمند شود(P≤0/005). بحث و شواهدي از اثر عصبي تمرين عضلات مركزي(پيلاتس) وجود دارد، كه مي تواند اجرا را در غياب هر پاسخ ساختاري قابل اندازه گيري متاثر نمايد. تحقيقات انجام شده درمورد تمرينات قدرتي(مانند پيلاتس) نشان مي دهد كه افزايش اوليه در قدرت ارادي با سازگاري هاي عصبي شامل بهبود هماهنگي، بهبود يادگيري و افزايش هماهنگ شدن عضلات حركت دهنده اصلي در ارتباط است. درپيلاتس ثبات مركزي اهميت دارد كه به جاي عضلات، حركات تمرين داده شوند بطوريكه انواع عضلات با يكديگر فعاليت كنند. اين امر منجر به بهبود فعاليت سيستم عصبي عضلاني براي كنترل پاسچر مي شود. همچنين تعادل يكي از مهمترين عوامل تاثير گذار بر سيكل راه رفتن است و تمرينات اصلاحي در اين تحقيق احتمالا از طريق افزايش انعطاف پذيري عضلات و تحريك گيرنده هاي عمقي مفصلي و عضلاني ونيز ايجاد تحرك در ستون فقرات موجب بهبود تحرك شده و در زمان گام برداري تاثير داشته است و موجب اثرگذاري بر پارامترهاي زماني راه رفتن شده است. همچنين كيفيت زندگي يكي از مهم ترين نشانه هاي سنجش سلامت است. هر عامل رواني به‌اندازه كافي براي اثرگذاري بر روي اجراي عملكردي فرد مهم مي باشد و مي‌تواند عملكرد جسماني آن‌ها را به‌طور بالقوه تحت تأثير قرار دهد. اين مشكلات رواني، ممكن است به توانايي جسماني و اجراي عملكردي فرد بيمار مرتبط بوده و مي‌تواند پاسخ آن‌ها به مداخله تمرينات و يا مداخله روش‌هاي جديدي از فعاليت ورزشي(پيلاتس و ...) را تحت تأثير قرار دهد. اما ثابت‌شده است كه مشكلات رواني افراد از طريق تمرين قابل‌بهبود است. همان‌طور كه نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه تمرينات ورزشي در مقايسه با گروه كنترل موجب بهبود معناداري در نمره كيفيت زندگي افراد سالمند مي‌شود.